“псюхе “-жон, руҳ, “логос” – фан, таълимот деган маънони англатади. Психология


Download 0.69 Mb.
Sana16.01.2023
Hajmi0.69 Mb.
#1096478
Bog'liq
shaxs psixologiyasi1


МАВЗУ: ШАХС ПСИХОЛОГИЯСИ
Психология фанининг предметини
Шахснинг психикаси ва унинг психологик хусусиятларини ташкил қилади.
Психология сўзининг луғавий маъноси грекча
“псюхе “-жон, руҳ, “логос” – фан, таълимот деган маънони англатади. Психология фан сифатида психик жараёнлар,психик холатлар,индивидуал хусусиятлар, уларнинг қонуниятлари ва механизмларини ўрганади
Психик фаолиятлар қуйидаги жараёнларни ўз ичига олади:
билиш фаолиятлари
билиш жараёнлари
психик холатлар
шахснинг индивидуал психологик хусусиятлари
диққат, мулоқот, фаолият
сезги, идрок, хотира, хаёл, тафаккур
ҳиссиёт, ирода,
мотивация
темперамент, характер, қобилият
Психологиянинг фан сифатида юзага келиш босқичлари қуйидаги жадвалда ўз аксини топган
2 босқич
Психология онг ҳақидаги фан сифатида.
1- босқич
Психология жон ҳақидаги фан
XVII асрда табиий фанлар ривожланиши билан бошланади. Фикрлаш, хохлаш, хис қилиш, қобилиятини онг деб аташган. Ўз-ўзини кузатиш асосий метод ҳисобланган.
Бу йўналиш психологияда бундан 2500 йил олдин пайдо бўлган. Инсон ҳаётидаги барча нарсалар тушунчаларни, тушунарсиз ҳодисаларни жон, руҳ билан тушунтиришга ҳаракат қилганлар.
3 босқич
Психология –
хулқ-атвор
ҳақидаги фан
4 босқич
Психология –психик жараёнлар,психик холатлар,индивидуал хусусиятлар хамда унинг механизмлари, қонуниятларини ўрганувчи фан сифатида
Дунёга материалистик нуқтаи-назардан қараш шаклланган. Россия психологияси-нинг асосида акс эттириш назарияси асосий қонуният сифатида кўрсатилади.
XIX асрдан бошланади. Психологиянинг вазифаси кўрган нарсаларни бевосита кузатиш, аниқроғи инсон ҳулқ-атворини фаолиятини реакциясини кузатиш деб ҳисобланган. Бунда мотивларнинг ўрни ҳисобга олинмаган.

Психология фани бир қанча фанлар билан боғлик: фалсафа, педагогика, физиология, тиббиёт ва бошкалар


Психологиянинг сохалари 300 дан ортиқ.
Асосий сохалар қуйидагилар:
Меҳнат психологияси - инсон меҳнат фаолиятининг психологик хусусиятларини, меҳнатни илмий асосда ташкил қилишнинг психологик тамойилларини ўрганади
Тиббиёт психологияси - шифокор фаолиятининг ва бемор хулқ-атворининг психологик жиҳатларини ўрганади.
Юридик психология - хуқуқ тизими билан боғлиқ бўлган психологик масалаларни ўрганади.
Ёш психологияси - инсон шахсининг психологик хусусиятлари ва билиш жараёнларининг онтогенезда ривожланишини ўрганади
Педагогик психология
таълим психологияси
тарбия психологияси
ўқитувчи психологияси
Ҳарбий психология
Спорт психологияси
Савдо психологияси
Санъат психологияси
кишининг ҳарбий ҳаракатлар шароитидаги хулқ-атвори билан боғлиқ ҳодисалар ўртасидаги ўзаро муносабатларини, психологик тарғибот методларини, ҳарбий техникани бошқаришнинг психологик муаммоларини ўрганади.
спортчилар шахси ва фаолияти хусусиятларини, уларнинг психологик жиҳатдан тайёрлигининг шарт-шароитлари, мусобақаларни ташкил этиш ва ўтказиш билан боғлиқ психологик омилларни ўрганади.
асосан ривожланган мамлакатларда кенг тараққий этган бўлиб, кишилар руҳиятига тижорат таъсирини психологик шарт-шароитини, харидорларга хизмат кўрсатишнинг психологик омилларини аниқлайди. Модалар психологиясини тадқиқ қилади
санъат асарларининг яратилишида фаолият-нинг психологик томонларини, инсон томонидан бадиий асарларни идрок этилиши, турли ҳодисаларни пайдо бўлиши ва эстетик тарбия муаммолари, мусиқавий, бадиий, адабий қобилиятларни шакллантириш ва тарбиялаш муаммоларини ўрганади.

Ижтимоий психология -

инсон ва жамият ўртасидаги муносабатларнинг психологик томонларини ўрганади.

(Оила психологияси,

Дин психологияси,

Этнопсихология ва хакозо)

Шахс - шу жамиятда яшаб, жамиятга фойда келтира олувчи, ижтимоий муносабатларга кириша олувчи онг эгасига айтилади

Шахс - шу жамиятда яшаб, жамиятга фойда келтира олувчи, ижтимоий муносабатларга кириша олувчи онг эгасига айтилади


Шахс ўз-ўзига 3 хил бахо беради:
Юқори
Адекват (тўғри )
Паст
Фаолият
англанган мақсад билан бошқариладиган ички (психик) ва ташқи (жисмоний) ҳаракатлар йиғиндисига айтилади
Инсон фаолияти асосан уч турга бўлинади:
Ўйин фаолияти
Меҳнат фаолияти
Таълим фаолияти

Эмоция

  • (лотинча emovere – ҳаракатга келтириш, тебратиш) –
  • Одамнинг айни пайтдаги бирламчи эҳтиёжлари қондирилиши ёки қондирилмаслигига нисбатан унинг қисқа муддатли муносабати сифатида вужудга келувчи ҳиссий ҳолатдир.

K.Изард классификацияси


Қизиқиш, ҳаяжон

K.Изард классификацияси


Ҳурсандчилик

K.Изард классификацияси


Жахл

K.Изард классификацияси


Қўрқув

K.Изард классификацияси


Жирканиш

K.Изард классификацияси


Ҳайратланиш

K.Изард классификацияси


Ғам андуҳ

K.Изард классификацияси


Уялиш

K.Изард классификацияси


Айбдорлик ҳисси
Download 0.69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling