Pul islohotlari Pul islohotini amalga oshirishning zarurligi Pul islohotini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun quyidagi shart-sharoitlar bo‘lishi kerak Pul islohotini amalga oshirish usullari


Download 63.22 Kb.
bet2/3
Sana04.02.2023
Hajmi63.22 Kb.
#1161535
1   2   3
Bog'liq
taqdimot(1)

Denominatsiya — valyutaning barkarorligini oshirish va hisob-kitobni ixchamlashtirish maqsadida qogʻoz pul nominali pasaytirish; eski pulni kursi yuqori qilib belgilangan, nomi oʻzgarmagan yangi pulga maʼlum nisbatda almashtirish. D. muomalada boʻlgan pul mablagʻlari massasini birmuncha kamaytirish imkonini beradi.

  • Denominatsiya — valyutaning barkarorligini oshirish va hisob-kitobni ixchamlashtirish maqsadida qogʻoz pul nominali pasaytirish; eski pulni kursi yuqori qilib belgilangan, nomi oʻzgarmagan yangi pulga maʼlum nisbatda almashtirish. D. muomalada boʻlgan pul mablagʻlari massasini birmuncha kamaytirish imkonini beradi.
  • Nullifikatsiya — biror hujjatni yuridik kuchdan, qonuniylikdan mahrum etish. Qimmatli qogʻozlarga va pul belgilariga nisbatan Nullifikatsiya ularning davlat tomonidan bekor qilinishini bildiradi.

Devalvatsiya — milliy pul birligi kursining chet el valyutalariga nisbatan pasaytirilishi. Devalvatsiya davlat tomonidan rasmiy ravishda eʼlon qilinadi va qonunchilik asosida amalga oshiriladi. Devalvatsiya mamlakat savdo va toʻlov balansining keskin yomonlashuvi, valyuta rezervining holdan toyishi, xalqaro valyuta bozorlarida milliy valyuta kursining pasayishi bilan bogʻliq holda yuz beradi

  • Devalvatsiya — milliy pul birligi kursining chet el valyutalariga nisbatan pasaytirilishi. Devalvatsiya davlat tomonidan rasmiy ravishda eʼlon qilinadi va qonunchilik asosida amalga oshiriladi. Devalvatsiya mamlakat savdo va toʻlov balansining keskin yomonlashuvi, valyuta rezervining holdan toyishi, xalqaro valyuta bozorlarida milliy valyuta kursining pasayishi bilan bogʻliq holda yuz beradi
  • Revalvatsiya milliy valyuta — pul birligi kursini boshqa mamlakatlar yoki xalqaro valyuta pul birliklariga nisbatan rasmiy oshirish. Inflyasiya bartaraf etilganidan keyin ichki pul muomalasini barqarorlashtirish usullaridan biri.

Oʻzbekiston Davlat mustaqilligiga erishgach, Rossiya oʻz milliy valyutasini chiqargunga qadar boshqa sobiq It-tifoq respublikalari singari vaqtincha rubl zonasida qoldi va mamlakatda amalda boʻlgan iqtisodiy shart-sharoitlarni hisobga olib, oʻz milliy valyutasini muomalaga kiritishni ikki bosqichda amalga oshirdi. Bi-rinchi bosqich: 1993-yilning 15-noyabrdan ish haqi, pensiya, stipendiya, nafaqa va aholi daromadlarining oʻz vaqtida toʻlanishini, respublika ichki isteʼmol bozorini taʼminlash maqsadida Oʻzbekiston Respublikasi hududida toʻlov vositasi sifatida 1961—1992 yillardagi rubl banknotlari va Rossiya bankining 1993-yildagi rubli bilan parallel ravishda 1:1 nisbatda oraliq valyuta sifatida "soʻmkupon" muomalaga kiritildi. Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki muomalaga qiymati 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000, 10000 soʻmkupon qogʻoz pullarni chiqardi. Ikkinchi bosqich: 1994-yil 1-iyulidan boshlab Oʻzbekiston Respublikasining milliy valyutasi soʻm 1 soʻm = 1000 soʻmkupon nisbati bilan muomalaga kiritildi. Markaziy bank muomalaga qiymati 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100 soʻm boʻlgan bank qogʻoz pullari (banknotlar) va 1, 3, 5, 10, 20, 50 tiyin boʻlgan metall tangalar chiqardi.


Download 63.22 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling