Пул, кредит ва банклар

5-мавзу. Давлат кредити

• 1. Давлат кредитининг моҳияти ва функциялари. 2. Давлат кредити классификацияси.
• 3.Давлат кредитини бошқариш.
• 4. Давлат қарзи тушунчаси иқтисодий мазмуни ва таркиби.

Молия ва кредит кафедраси мудири PhD Режапов Х.Х.

Давлат кредитининг моҳияти ва функциялари

• Давлат кредитининг асосий белгиларидан бири кредитни бериш ёки олиш жараёнида давлат бевосита иштирок этади. Кўпчилик ҳолларда эса давлат кредитор сифатида юридик ва жисмоний шахсларга кредитлар беради.

Давлат кредитининг вужудга келишида давлат бюджети тақчиллигини қоплаш ёки йирик инвестицион лойиҳаларни амалга ошириш мақсадида ўз номидан қимматли қоғозларни муомалага чиқаради. Давлат бюджетининг тақчиллигини қоплашда давлат томонидан чиқарилган қимматли қоғозлар юридик ва жисмоний шахслар томонидан сотиб олинади.

Давлат кредитининг вужудга келишида давлат бюджети тақчиллигини қоплаш ёки йирик инвестицион лойиҳаларни амалга ошириш мақсадида ўз номидан қимматли қоғозларни муомалага чиқаради. Давлат бюджетининг тақчиллигини қоплашда давлат томонидан чиқарилган қимматли қоғозлар юридик ва жисмоний шахслар томонидан сотиб олинади.

Давлат бюджети тақчиллигини қоплашнинг манбалари қуйидагилар:

• Амалдаги солиқ ставкалари миқдорини ошириш;
• Муомалага қўшимча пулларни (хазина билетларини) эмиссия қилиш;
• Марказий банкдан кредит қарзларини олиш;
• Ҳалқаро кредит ва молиявий ёрдам сўраш;
• Давлатнинг қимматли – қоғозларини муомалага чиқариш.

Давлат бюджети тақчиллигини қоплаш учун амалдаги солиқ ставкалари миқдорини ошириш иқтисодиёт тармоқларининг ривожланишига салбий таъсир кўрсатади. Бундай ҳолатда, хўжалик юритувчи субъектлар солиқ базасини камайтириб кўрсатиш, иккиламчи бухгалтерияни юритиш ҳамда хуфёна иқтисодиётнинг ривожланишига мойиллик туғилади.

Давлат бюджети тақчиллигини қоплаш учун амалдаги солиқ ставкалари миқдорини ошириш иқтисодиёт тармоқларининг ривожланишига салбий таъсир кўрсатади. Бундай ҳолатда, хўжалик юритувчи субъектлар солиқ базасини камайтириб кўрсатиш, иккиламчи бухгалтерияни юритиш ҳамда хуфёна иқтисодиётнинг ривожланишига мойиллик туғилади.