Pul mablag’lari hisobi reja: Kirish Pul mablag’lari haqida tushincha Kassa operatsiyalarini hisobga olish

Ichki nazorat tizimi
Aniqlangan kamomad esa quyidagicha buxgalteriya yozuvi bilan kassirdan undirib olinadi: D-t 4730 «Moddiy zararni qoplash bo’yicha xodimlarining qarzi» schyoti, K-t 5010 «Milliy valutadagi pul mablag’lari» schyoti.
Agar korxonaning valuta schyotida mablag’lar bo’lsa, naqd valutadan foydalanish zaruriyati vujudga kelishi mumkin va u amaldagi qoida talablari asosida tartibga solinadi.⁶
Naqd valutani hisobga olish uchun alohida 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyoti tayinlangan. Naqd xorijiy valuta harakatining hisobi kassa daftarida yuritiladi. Bu daftarda xorijiy valuta operatsiyalarining hajmiga qarab taxminan bir necha betlar ajratiladi. Bankdan naqd xorijiy valutani olinishi quyidagicha buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtiriladi: D-t 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyoti, K-t 5210 «Mamlakat ichidagi valuta schyotlari» schyoti.
Agar korxonada biror hisobdor shaxsga safar xarajatlari berilganda: D-t 4220 «Хizmat safarlariga berilgan bo’naklar» schyoti, K-t 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyoti.
Naqd xorijiy valuta harakatining hisobi ikki xil bahoda yuritiladi: valuta turlari bo’yicha va so’mda. Sintetik hisob faqat so’mda yuritiladi. Jurnal-order shaklida hisob yuritilganda naqd xorijiy valutasi uchun 1/1 – jurnal-orderi va 1/1 qaydnomasi qo’llaniladi.
Kassadagi naqd xorijiy valuta qoldig’i vaqti-vaqti bilan so’mga nisbatan qaytadan baholanib turiladi. Ijobiy va salbiy kurs farqi 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyotida tegishli 9540 «Valutalar kurslari farqlaridan foydalar» yoki 9620 «Valutalar kurslari farqlaridan zararlar» schyotlari bilan bog’liqlikda aks ettiriladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. O‘zbekiston Respublikаsi Konstitutsiyasi, –T.: «O‘zbekiston» 2018.- 40 b. 2. Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик Кодекси, -Т.: «Aдолат», 2007 й. -520 б. 3. Ўзбекистон Республикасининг қонуни тўғрисида «Бухгалтерия ҳисоби» (янги таҳрири), Халқ сўзи, 2016 йил 14 апрель, № 73 (6508). 4. Ўзбекистон Республикасининг қонуни. Баҳолаш фаолияти тўғрисида. Тошкент 1999 й. 5. Ўзбекистон Республикасининг солиқ кодекси. – Т.: «Ўзбекистон» 2019 й. 6. Ўзбекистон Республикасининг қонуни «Электрон рақамли имзо тўғрисида». «СБХ» газетаси №6 2004 йил 10 февраль. 7. Ўзбекистон Республикасининг қонуни. Электрон ҳужжат айланиши тўғрисида. Ўзбекистон Республикасининг молиявий қонунлари. I-6. Тошкент 2004. 8. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Қарори «Баҳолаш фаолиятини лицензиялаш тўғрисида» 2003 йил 8 май, 210-сон, Ўзбекистон Республикаси молиявий қонунлари-6, Тошкент – 2003 й. 50-62 б. 9. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Қарори «Хўжалик юритувчи субъектларининг харажатларини ҳисобга олиш ва молиявий натижаларини шакллантириш тартибини такомиллаштириш тўғрисида» 2003 йил 15 октябрь, 444-сон. Ўзбекистон Республикаси молиявий қонунлари-12, 7-15 б. 10. Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2002 йил 27 декабрдаги 140-сон буйруғи «Молиявий ҳисобот шакллари ва улар-ни тўлдириш бўйича қоидаларни тасдиқлаш тўғрисида». «Солиқ ва божхона» газетаси 2004 йил 27 декaбрь №52. 11. Инвентаризация жараёнида аниқланган мол-мулк камомади ва ортиқчасининг бухгалтерия ҳисоби ва солиққа тортиш тартиби тўғрисида низом. (ЎзР Адлия вазирлиги томонидан 2004 йил 6 апрелда 1334-рақам билан рўйхатга олинган), СБХ №26, 21.06.2004 й. 12. Бухгалтерия ҳисобида ҳужжатлар ва ҳужжатлар айлануви тўғрисида Низом

XULOSA
Tanishuv amaliyoti bo’yicha shuni xulоsа qilish mumkinki, mаmlаkаtimiz iqtisоdiyоtining yеtаkchi tаrmоg‘i bо‘lmish bаnk tizimimiz bugungi kun zаmоn tаlаbigа jаvоb bеrishi uchun о‘z fаоliyаtidа zаmоnаviy tеxnоlоgiyаlаrni qо‘llаshi birinchi dаrаjаli dоlzаrb mаsаlа hisоblаnаdi.
Shundаy zаmоnаviy tеxnоlоgiyаlаr аsоsidа mаsоfаviy bаnk xizmаtlаri, xususаn Intеrnеt-bаnking xizmаtining fаоl jоriy еtilishi еng muhim mаsаlа еkаnligi shubhаsiz. Xо‘jаlik yurituvchi sub’еktlаr, kichik biznеs vа xususiy tаdbirkоrlik sub’еktlаri tоmоnidаn еlеktrоn tijоrаt vа еlеktrоn tо‘lоvlаr imkоniyаtlаridаn оqilоnа fоydаlаnilgаnligi tufаyli tijоrаt ishidа hаmkоrlаrni tоpish, shаrtnоmаlаrni tuzish, tаshqi bоzоrgа tеzkоr chiqishdа kеng imkоniyаtlаr yаrаtilib, ushbu imkоniyаtlаr ulаrning rаqоbаtbаrdоshligini оshirishdа аsоs bо‘lib xizmаt qilmоqdа. О‘z nаvbаtidа, bundаy hоlаt milliy iqtisоdiyоtimizning bаrqаrоrligini tа’minlаmоqdа. Shundаy еkаn, ushbu sоhаni yаnаdа kеngаytirish, bаnk mijоzlаri uchun qulаy imkоniyаtlаr yаrаtishdа tinmаy izlаnishlаr оlib bоrish lоzim, dеb о‘ylаyman. Bizga ma’lumki, har bir sohada raqobat muhiti mavjud bo’lganidek, bank tizimida ham raqobat mavjud, ya’ni baklarimiz mijozlar jalb qilish borasida raqobatlashishadi. Shunday ekan, banklarimiz doimo mijozlarga qulaylik yaratib, ularning e’tiborini qozonish maqsadida yangi zamonaviy bank xizmatlarini taklif qilib borishlari zarur.
Shuningdеk, umumiy xulоsа о‘rnidа shuni аlоhidа qаyd еtish lоzimki, ilmiy-tadqiqot ishimda tа’kidlаb о’tilgаn bаrchа mаsаlаlаr ATB “Agrobank” tizimini аmаliyоti uchun kеlаjаkdа judа muhim аhаmiyаt kаsb еtishi rаvshаn hоdisа. Shundаy еkаn еndilikdа аynаn yangi raqamli bаnk xizmаtlаri joriy etilib, bаnklаr fаоliyаtining kеlаjаgini tаshkil еtuvchi tizimlаr sifаtidа kаttа sаhnаgа chiqqаndа ushbu yuqоridа bеrilgаn tаkliflаrning nаqаdаr аmаliyоtgа mоs kеlishini kuzаtishimiz mumkin bо‘lаdi.

1^ “O’zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyati yanada rivojlantirish chora tadbirlari to’g’risida”gi prezident qarori, Sh.Mirziyoyev, Toshkent shahri, 2018-yil, 19-sentyabr.