- М муомаладаги нақд пул массаси;
- V пулнинг айланиш тезлиги;
- Р ўрта (тортилган) баҳо;
- Q товарлар миқдори;
- МI банк депозитлари йиғиндиси;
- VI депозит-чек муомаласи тезлиги.
Инфляция лотинча «inflatio» сўзидан олинган бўлиб, «шиш», «бўртиш», «кўпчиш» деган маънони англатади. Метал пул тизимидаги инфляция хусусияти: маълум даврда намоён бўлгани. Замонавий пул тизимидаги инфляция хусусияти: биринчидан, узлуксиз баҳоларнинг ошишига; иккинчидан пул муомаласи қонунининг бузилиши натижасида умумиқтисодий механизмнинг ишдан чиқишига олиб келади. Инфляциянинг турлари
1. Судралувчи инфляция. Баҳоларнинг ўртача йиллик ўсиши 5-10% дан ошмайди. Инфляциянинг бу тури кўпроқ ривожланган мамлакатларга хос бўлиб, мамлакат иқтисодий ривожланиш даражасига қараб баҳолар ошиши 3-4% атрофида ҳам бўлиши мумкин.
2. Шиддатли инфляция. Баҳоларнинг ўрта йиллик ўсиши 10-100% (баъзида 200% гача) бўлиши мумкин. Инфляциянинг бу тури ривожланаётган мамлакатларда кўпроқ учрайди
3. Гиперинфляция. Баҳоларнинг ўсиш суръатлари йилига 200% дан ошиб кетади. Бу инфляция мамлакатлар иқтисодий ривожланишининг инқирозли даврига мос келади ва у иқтисодиёт таркибий қисмларини ўзгариши билан боғлиқ.
Инфляциянинг келиб чиқиш сабаблари - Талаб инфляцияси.
а) ҳарбий харажатларнинг ошиши в) кредитлар ҳажмини ортиши ва шаклларининг кўпайиши г) ортиқча инвестициялашни амалга оширилиши - Таклиф инфляцияси.
а) меҳнат унумдорлигининг пасайиши натижасида махсулот ишлаб чиқаришга кетган харажатлар ошиши б) янги хизмат турлари пайдо бўлиши ва кам меҳнат унумдорлигида юқори иш ҳақи тўланиши в) аҳолини ижтимоий ҳимоялаш мақсадида иш ҳақини ошириш Инфляцияга қарши сиёсатнинг шакл ва усуллари - Пул ислоҳоти (нуллификация) деб пул муомаласини барқарорлаштириш мақсадида давлат томонидан пул тизимини ўзгартиришга айтилади.
- Ревальвация – пул қийматини ошириш.
- Девальвация – пул қийматини тушириш.
- Деноминация – баҳолар масштабини йириклаштириш
Do'stlaringiz bilan baham: |
