Pul va banklar” fanidan

18.3. Rivojlangan davlatlarning xalqaro moliyaviy inqirozga
qarshi choralarining ustuvor yo’nalishlari.


Inqiroz AQSHning yirik moliyaviy muassasalari Citigroup, Vank of America, JP Morgan Chase, Wells Fargo va boshqalarni qamrab ola boshladi. Bank tizimidagi likvidlilik muammolari, o‘z navbatida, xo‘jalik sub’ektlari va aholining bank tizimiga bulgan ishonchi pasayishiga, kredit risklarining ortishiga va iqtisodiy qiyinchiliklarga sabab buldi.
Inqiroz banklarning kreditlash sohasidan ishlab chikarish sohasiga ko‘chdi: bozorda taklifning talabdan oshishi kuzatildi va bu holat AQSH avtosanoatidagi yoppasiga ishdan bushatishning kuchayishi bilan yakunlandi. AQSHning inqirozga karshi siyosati bozordagi talabni rag‘batlantirish, yirik biznesga yirik banklar va korporatsiyalarga etarlicha ko‘mak berishga yunaltirildi.
Ishlab chiqarishning tushib ketishi bank kreditlarining qiskarishi, real ishlab chikarish risklarining ortishi bilan birga kechdi. Ishlab chiqarishning pasayishi va risklarning ortishi, o‘z navbatida, investitsiyalarni, shuningdek, import tovarlariga bulgan talabning kamayishiga olib keldi. AQSH Prezidenti B.Obamaning 2009 -yilning fevral oyida tasdiklangan inqirozga karshi choralar Dasturi Amerikani tiklash va kayta investitsiyalash Rejasi (American Recovery and Reinvestment Act) nomi bilan ham yuritilib, 3 yil muddatga, ya’ni 2011- yilgacha ishlab chiqilgan. (3-jadval)

Jahon moliyaviy inqirozi Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bank tizimiga xam jiddiy ta’sir o‘tkazdi. Bunga javoban Evropada banklarni qutkarish choralari ko‘rildi. G.Braun boshchiligidagi Angliya xukumatining inqirozga karshi choralarida bank tizimi ustidan kuchli davlat nazoratini ta’minlash asosiy bo‘g‘inga aylandi. Braun dasturi (510 mlrd. AQSH dollari) 290 mlrd. dol¬lar mikdoridagi mablarlarni Britaniya banklari muammoli aktivlarini sotib olishga, 220 mlrd. dollarni esa banklarning kayta kapitallashuviga, kreditlash, in¬vestitsiya va iste’mol talabini kullab-kuvvatlashga safarbar etishni kuzda tutdi.

18.3-jadval