Pulning monetaristik nazariyasi
Download 0.7 Mb.
|
XIDIROV ABDUVOHID PUL MONE
Pulning monetaristik nazariyasiBajardi:Xidirov Abduvohid
The monetarizm yoki monetaristik nazariya - bu pul muomalasidagi pul muomalasi, bu muomaladagi pul miqdorini boshqarishda hukumatlarning rolini ta'kidlaydi. Iqtisodiyotdagi pullarning umumiy miqdori iqtisodiy o'sishning asosiy hal qiluvchi omili ekanligini hisobga olishga asoslanadi. Unda pul massasi o'zgarishi milliy ishlab chiqarishga va uzoq muddatli istiqbolda narxlar darajasiga katta qisqa muddatli ta'sir ko'rsatishi ta'kidlangan. Tizimda pulning ko'payishi bilan tovar va xizmatlarga talab oshib, ish o'rinlarini yaratishga yordam beradi. Biroq, uzoq muddatda o'sib borayotgan talab taklifdan ustun bo'lib, bozordagi nomutanosiblikni keltirib chiqaradi. Ta'minotdan kattaroq talab tufayli kelib chiqadigan tanqislik inflyatsiyani keltirib chiqaradigan narxlarni ko'tarishga majbur qiladi. Monetarizm va Keynsiya iqtisodiyoti Monetaristlar uchun iqtisodiyot uchun eng yaxshi narsa bu pul massasini kuzatib borish va bozor o'z zimmasiga olishdir. Ushbu nazariyaga ko'ra, bozor inflyatsiya va ishsizlik bilan kurashishda samaraliroqdir. Iqtisodiyotning tabiiy o'sishiga imkon berish uchun hukumat barqaror pul massasini har yili bir oz kengaytirib turishi kerak. Bu pul-kredit siyosati emas, balki xarajatlar orqali hukumatning iqtisodiyotdagi rolini ta'kidlaydigan Keynsiya iqtisodiyotidan sezilarli farq qiladi. Keyns iqtisodiyoti talabni oshirish uchun markaziy bank tomonidan iqtisodiyotga ko'proq pul kiritish bo'yicha har qanday harakatlarni qo'llab-quvvatlaydi. Kelib chiqishi Monetarizm Keyns iqtisodiyotining tanqididan kelib chiqqan. U pulning iqtisodiyotdagi roliga qaratilganligi uchun nomlandi. Uning gullab-yashnagan davri 1956 yilda Milton Fridman tomonidan pul miqdori nazariyasini qayta tuzishdan kelib chiqqan. Pul massasini kengaytirib, odamlar qo'shimcha pulni bog'lab qo'yishni istamaydilar, chunki ular talab qilganlaridan ko'ra ko'proq pul tejashadi. Shuning uchun, ular bu ortiqcha pulni talabni ko'paytirib sarflashar edi. Xuddi shunday, agar pul massasi kamaygan bo'lsa, odamlar o'zlarining mablag'larini to'ldirishni istaydilar va xarajatlarini kamaytirmoqdalar. Shunday qilib, Fridman Keynsga tegishli bo'lgan pulga ahamiyat bermaydi degan qarorga shubha bilan qaradi. Fridman Amerika iqtisodiy assotsiatsiyasidagi 1967 yilgi nutqida monetarizm nazariyasini yaratdi. Uning so'zlariga ko'ra, inflyatsiyaga qarshi vosita foiz stavkalarini ko'tarishdir. Bu pul massasini pasayishiga va narxlarning pasayishiga olib keladi, chunki odamlar sarflash uchun kamroq pulga ega bo'lishadi. 1970-yillar Monetarizm 1970-yillarda, ayniqsa AQShda mashhur bo'lib ketdi. Bu davrda inflyatsiya ham, ishsizlik ham oshdi va iqtisodiyot o'smadi. Bu neft narxining ko'tarilishi va asosan, Bretton-Vudsning belgilangan valyuta kurslari tizimining yo'q bo'lib ketishi natijasida yuzaga keldi, bu asosan AQShning dollar qiymatini oltida ushlab turishni davom ettirmasligi bilan bog'liq. Federal zaxira inflyatsiyani nazorat qilishda muvaffaqiyatga erishmadi. Biroq, 1979 yilda u pul massasining o'sishini cheklaydigan monetaristik xususiyatlarga ega protseduralarni o'z ichiga olgan yangi urinishni amalga oshirdi. O'zgarish inflyatsiya darajasining pasayishiga yordam bergan bo'lsa-da, bu iqtisodiyotni turg'unlikka olib kelishi uchun yon ta'sir ko'rsatdi. xususiyatlari Uzoq muddatli pul betarafligi Mavjud pul miqdorining o'sishi uzoq muddatda narxlarning umumiy darajasining o'sishiga olib keladi, iste'mol yoki ishlab chiqarish kabi omillarga real ta'sir ko'rsatmaydi. Qisqa muddatda pul bo'lmagan betaraflik Mavjud pul miqdorining ko'payishi ishlab chiqarish va ish bilan ta'minlashga qisqa muddatli ta'sir ko'rsatadi, chunki ish haqi va narxlarni o'zgartirish uchun vaqt talab etiladi. Download 0.7 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|