Pythonda satrlar bilan ishlash

Pythonda satrlar bilan ishlash

• Satrlar – qo‘shtirnoq ichiga olingan Unicode kodidagi belgilar ketma-ketligi.
• Satr – harf, son va belgilar hamda probeldan tarkib topgan belgilar ketma-ketligi.
• Satrlarni o‘zgaruvchilar yordamida kiritish mumkin. Pythonda satrlar bittalik va ikkitalik qo‘shtirnoqlar orqali beriladi.
• Satrlar ustida keng bajariladigan amallardan biri bu – birlashtirish amali.
• Satrlarni birlashtirish uchun + amali qo‘llaniladi.
• Satr uzunligini len() funksiyasi yordamida aniqlash mumkin. Phyton barcha belgi va probellar sonini o‘zi hisoblab chiqaradi. >>> a='Bahor!‘ >>> len(a) 6.

Dasturlashda satrlar

Dasturlashda satr turi(ingl.str “qator,zanjir”) - bu ma'lumotlar turi bo'lib, uning qiymatlari alifbo belgilarining ixtiyoriy ketma-ketligi (satr). Ushbu turdagi har bir o'zgaruvchi (string o'zgaruvchisi) belgilangan bayt soni bilan ifodalanishi yoki ixtiyoriy uzunlikka ega bo'lishi mumkin.

Pythonda bitta so‘zni ekranga bir necha marta chiqarish imkoniyati mavjud bo‘lib, buning uchun uni bir marta yozishning o‘zi kifoya

• Pythonda bitta so‘zni ekranga bir necha marta chiqarish imkoniyati mavjud bo‘lib, buning uchun uni bir marta yozishning o‘zi kifoya
• >>> a = 'Good morning!'
• >>> b = 'Welcome.'
• >>> c=a + b
• >>> print(c)
• >>> c = a+'Dear pupil.' + b
• >>> print(c)
• Good morning! Welcome.
• Good morning! Dear pupil. Welcome.
• >>> a = 'Hello!'
• >>> print(a * 10)
• Hello! Hello! Hello! Hello! Hello!
• Hello! Hello! Hello! Hello! Hello!

Satrdagi har bir belgining o‘z raqami bo‘lib, u belgining turgan o‘rnini anglatadi. Bunday raqam belgining turgan o‘rnini aniqlash yoki uni satrdan qirqib olish uchun kerak bo‘ladi.

• Satrdagi har bir belgining o‘z raqami bo‘lib, u belgining turgan o‘rnini anglatadi. Bunday raqam belgining turgan o‘rnini aniqlash yoki uni satrdan qirqib olish uchun kerak bo‘ladi.
• Pythonda satrdagi belgilarni raqamlash 0 dan boshlanadi va bu raqam indeks deb ataladi
• Satrdan nafaqat belgi, balki qism satrni ham qirqib olish mumkin. Buning uchun quyidagi sintaksisdan foydalanamiz:
• a[index] – a satrdagi indexda turgan belgini qirqib oladi.
• a[:end] – a satrdan 0 indeksdan boshlab end indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi;
• a[start:end] – a satrdan start indeksdan boshlab end indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi;
• a[start:] – a satrdan start indeksdan boshlab oxirigacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi;
• a[start:end:step] – a satrdan step qadam bilan start indeksdan boshlab end indeksgacha bo‘lgan belgilar ketma-ketligini qirqib oladi.

Asosiy amallar

Satrlarni birlashtirish (qo’shish)

• str1 = “Hello ”
• str2 = “World”
• str1 + str2 => “Hello World”

Satrlarni takrorlash

• “Hello” * 3 => “HelloHelloHello”

Satr uzunligi

• len(“Hello”) => 5

Indeksga kirish

• str1 = “Hello”
• str1[0] => “H”

Qirqish

• str1 = “Hello”
• str1[1:4] => “ell”

Pythonda boshqa tillardagi kabi quyidagi maxsus belgilar mavjud:

• Pythonda boshqa tillardagi kabi quyidagi maxsus belgilar mavjud:
• \t – tabulyatsiya belgisi;
• \n – yangi satrga o‘tish belgisi;
• \’ – bittalik qo‘shtirnoq belgisi;
• \” – ikkitalik qo‘shtirnoq belgisi.
• Misol. Buyruqlarni ketma-ket berish orqali oddiy shakllarni yasash mumkin:

Asosiy funktsiyalari

S satri str shabloni bilan boshlansa

S.startswith(str)

S satri str shabloni bilan yakunlansa

• S.endswith(str)

Ajratilgan S ro’yxatdagi satrlarni yig’ish

• S.join(список)

Satr oxiridagi probelni olib tashlash

S.rstrip([chars])

Satr boshidagi probelni olib tashlash

• S.lstrip([chars])

Satr boshidagi va satr oxiridagi probelni olib tashlash

S.strip([chars])

Satrlarning boshqa usullari

S.isdigit()	Satrda raqamlar ishtirok etganligini tekshirish
S.isalpha()	Satr faqat harflardan iboratligini tekshirish
S.isalnum()	Satr raqamlardan yoki harflardan iboratligini tekshiradi
S.islower()	Satr kichik harflardan iboratligini tekshiradi
S.isupper()	Satr katta harflardan iboratligini tekshiradi
S.istitle()	Satrdagi so’zlar bosh harf bilan boshlanishini tekshiradi

Uyga vazifa

• Yulduzcha belgisidan foydalanib o’z ismingizni bosh harfini hosil qiling
• Biror bir satrda raqamlar ishtirok qilgan yoki qilmaganini tekshiruvchi dastur tuzing
• Biror bir satrda katta harflar ishlatilganligini tekshiruvchi dastur tuzing
• Bilimdon so’zidan bilim so’zini hosil qiling
• Informatika so’zidan n harfini chiqaruvchi dastur tuzing