Pythonga kirish. Dasturlash muhitlari. Python dasturlash tili asosiy operatorlari

Tuple ro’yxati tartiblangan, o’zgarmas ro’yxat. Uning elementlarini o’zgartirib bo’lmaydi. Bu
ro’yxatni oddiy qavslar bilan yoki tuple() konstruktori bilan hosil qilinadi:
a = ("kitob", "daftar", "ruchka")
b = tuple(("qog'oz", "qalam", "qaychi"))
print(a)
print(b)

Bir elementli to’plam

Bitta elementli tuple kortejini hosil qilish uchun alement qiymatidan so’ng vergul qo’yish kerak.
Aks holda bunday kortej hosil bo’lmaydi:
a = ("kitob",)
print(type(a))
b = ("kitob")
print(type(b))
Elementlarga murojaat
Tuple elementiga murojaat qilish uning indeksini ko’rsatish bilan amalga oshiriladi:
a = ("kitob", "daftar", "ruchka")
print(a[0])
Manfiy indeks
Manfiy indeks sanoqning oxiridan boshlanishini anglatadi. Masalan, -1 eng oxorgi, -2 oxiridan
ikkinchi element va hokazo.
a = ("kitob", "daftar", "ruchka")
print(a[-1])
ruchka

Indeks oralig’i

Ro’yxatning ma’lum qismidagi bir nechta elementni tanlab olish uchun o’sha indekslar oralig’ini
kiritamiz. Bunda uning boshlanish va oxirgi nuqtalari kiritiladi. Element tanlashda oxirgi nuqta
hisobga kirmaydi. Ya’ni boshlang’ich nuqtadan boshlanib oxirgi nuqtadan bitta oldingi
elementgacha olinadi.
Hozir ekranga ikkinchi, uchinchi va to’rtinchi elementlarni tanlab ekranga chiqaramiz:
a = ("kitob", "daftar", "ruchka", "qog'oz", "qalam")
print(a[1:4])
('daftar', 'ruchka', "qog'oz")

Element qiymatlarini o’zgartirish

Tuple to’plamidagi elementni to’g’ridan-to’g’ri o’zgaartirib bo’lmaydi. Yuqorida aytganimizdek u
o’zgarmas. Biroq bu muammoning ham yechimi bor. Tuple ro’yxatini avval list ro’yxatiga
aylantirib, so’ngra istalgan elementni o’zgartiriladi va yana tuple ro’yxatiga aylantiriladi: