Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

Gematoensefalik to 'siqning tuzilish sxemasi (Afanasev bo ‘yicha)
1 - kapillar endoteliyasi; 2 - bazal membrana; 3 - neyrogliya 
hujayralari; 4 — neyrogliya hujayralarini plastinkali uchi;
5 - asab hujayrasi.
5-vazifa. Dorivor preparatlami tashuvchisi sifatida xilma-xil 
boMakchalar ishlatilishi mumkin. Ular qanday umumiy xossaga ega 
boMshlari kerak? Bu boMakchalami qanday klassifikatsiya qilish 
mumkin? Tashuvchiga dorivor moddalar qanday bog‘lanishi mumkin- 
ligini tushuntirib bering. Aniq usulni tanlash nimaga bog‘liq? Misollar 
keltiring.
Dorilami yo‘naltirilgan transportida ishlatiladigan boMakchalami 
minimal va maksimal o'lchami qanday bo'lishi kerak? Venaga 
yuboriladigan boiakchalarni maksimal oMchami qanday? Bunday 
chegaralash nima bilan bog‘liq?
Siz ko‘rsatgan dorivor moddalar tashuvchisining o‘lchamini qon 
hujayralarini o‘lchami va kapillarlami diametri bilan taqqoslang. 
0 ‘lchami maksimal chegaradan kattaroq bo‘lgan bo'lakchalar qonga 
kiritilganda nima bo' iishini ko‘z oldingizga keltiring.
256

---

leykosit
entrosit
trombosit
6-vazifa. Dorivor moddalami tashuvchi bo‘lakchalardan eng keng 
ishlatiladigan liposomalar. Nima uchun liposoma olishda ko‘proq 
fosfolipidlar ishlatiladi? Fosfolipid molekulalarini tuzilishini ko'rsatib 
bering. Suvli eritmalarda ikki qavatli (qo‘shqavat) liposoma va bir 
qavatli mitsellalar shakllanishini qanday faktorlar belgilaydi? Nopolyar 
erituvchilarda liposoma olish mumkinmi? Agar mumkin bo‘lsa, ular 
suvli muhitda olingan liposomalardan nima bilan farq qiladi? Bunday 
liposomalar nima maqsadda ishlatiladi?
Xuddi tabiiy biologik membranalarga o‘xshab, liposomalar 
tarkibiga xolesterin kiradi. Bu lipid qo'shqavatga qanday xususiyat 
baxsh etadi? Javobingizni asoslab bering.
Liposomalarni hujayra membranasi bilan qo‘shilishini yaxshilash 
uchun liposoma tarkibini qanday qilib o'zgartirish kerak? Liposomalarni 
biologik muhitda parchalanishidan hamda hujayraning immun tizimi 
«zarba»sidan himoya qiiish mumkinmi?
Yuqorida keltirilgan savollar asosida «mukammal» liposomani 
taklif qiling? Uni sxemasini keltiring.
Liposomalar hayvon hujayralariga toksik ta’sir ko‘rsatishlari 
mumkinmi? 
Javobingizni 
asoslab 
bering. 
Dorivor 
moddalami 
yo‘naltirilgan transportida liposomalarning qanday kamchiliklari bor?
257

---