Qadimgi rim kirish

QADIMGI RIM
KIRISH
Italiyada tarkib topgan qudratli davlat — Rim respublikasi eramizdan avvalgi II asr o‘rtalaridagi O’rta dengiz daryosining quldorlik mamlakatlari orasida hukmron bo‘lgan. Rim respublikasi Apennin yarim orolida yashovchi xalqlar va qabilalarni o‘z hukmiga bo‘ysundirib, raqobatdosh muxoliflari bilan olib borgan qattiq urushlardan so‘ng ularning qarshiligini yenggan va eramizdan avvalgi II asr o‘rtalariga kelib O’rta dengiz davlatlari orasida eng kuchlisi bo‘lib qolgan. Keyinchalik eramizdan avvvalgi I asr va eramizning II asrida Rim quldorlari butun Shimoliy Afrikani, Yevropaning ancha qismini va Old Osiyo mamlakatlarini o‘z hukmronligi ostiga olgan va qariyb 500 yil umr surgan g‘oyat katta davlatga aylangan.
Rim davlatida quldorlik to‘la taraqqiy topgan. Biroq zamon o‘tishi bilan quldorlik ekonomikasi va u bilan birga qulchilik sistemasiga asoslangan ijtimoiy munosabatlar ham yoshini yashab bo‘lgan, natijada qudratli Rim davlati zaiflashgan va nihoyat qulab ketgan. Shu tariqa O’rta dengizdagi qadimgi antik taraqqiyot halokatga uchragan. Kitobning ushbu bo‘limi qadimgi quldorlik jamiyatining eng yuksak darajada taraqqiy topishi va keyinchalik qulab ketishidan iborat ikki davrni o‘zida mujassam qilgan qadimgi Rim davlatining vujudga kelishi, taraqqiy qilishi va qulash tarixini tashkil etadi.

I BOB
QADIMGI RIM TARIXINING MANBALARI

Rim istoriografiyasi eramizdan avvalgi II asrdan boshlangan, bu davrda Rim davlati O’rta dengiz mamlakatlari o‘rtasida eng qudratli davlat bo‘lib olgan. Rimning Gretsiyani va ellinistik davlatlarni zabt qilishi Rimda greklar ta’sirining kuchayishiga sabab bo‘lgan. Rim shaharlarida qul va asirlar ichidan chiqqan bilimdon kishilar paydo bo‘lgan. Rim iobillari (zodagon senatorlar) grek tilini, grek ilm-fani va san’atini bilishga majbur bo‘lgan. Biroq Rim jamiyati ellinistik dunyo madaniyatini o‘ziga to‘la o‘zlashtirib, singdirib olgan emas. U bu madaniyatdan Rim davlati hayotiga, uning tradisiyalari va axloq-odob normalariga yaqin bo‘lgan tomonlarinigina qabul qilgan.