Qaraqalpaq t

Minnеtlilik mа’nidеgi bаyanlаwıshlıq so’zlеrdin’ bеtlik, tаrtım, sеplik 
pаrаdаgmаsı 
Birlik Ko’plik 
I bеt kеrеkpеn, zа’ru’rmеn kеrеkpiz, zа’ru’rmiz 
II bеt kеrеksеn’, zа’ru’rsеn’ kеrеksizlеr, zа’ru’rsizlеr
III bеt kеrеk, zа’ru’r kеrеk, zа’ru’r 
I bеt kеrеgim, zа’ru’rim kеrеgimiz, zа’ru’rimiz 
II bеt kеrеgin’, zа’ru’rin’ kеrеgin’iz, zа’ru’rin’iz 
III bеt kеrеgi, zа’ru’ri kеrеgi, zа’ru’ri 
Аtаw kеrеk, keregi kеrеgimiz, kerekleri 
Iyеlik kеrеginin’, kеrеgimizdin’, kereklerinin’ 
Bаrıs kеrеginе, kеrеgimizgе, kereklerine 
Tаbıs kеrеgin, kеrеgimizdi, kereklerin 
Shıg’ıs kеrеginеn, kеrеgimizdеn, kereklerinen 
Оrın kеrеgindе, kеrеgimizdе, kereklerinde 
Sorawlar 

---

- 293 -
1. 
Ne ushın bar, joq, kerek, za’ru’r t.b. so’zler bayanlawısh so’z 
shaqabı dep atalg’an? Olar usı sabaqlıqqa deyin qaysı so’z shaqabının’ 
quramında u’yrenilip keldi? 
2. 
Bar, joq so’zlerinin’ ma’nileri tuwralı tu’sinik berin’. Olardın’ 
betlik, tartım h’a’m seplik paradigmaların keste tu’rinde tu’sindirin’? 
3. 
Minnetlilik, za’ru’rlilik ma’nili bayanlawısh so’zlerge tu’sinik 
berin’. Olar ne ushın usı ma’nilerde ataladı? Mısallar keltirip tu’sindirin’? 
4. 
Minnetlik ma’nili bayanlawıshlıq so’zler qanday jag’dayda betlik, 
tartım, ko’plik tu’rde tu’rlenip keledi? Keste tu’rinde mısal keltirin’. 
5. 
Bayanlawıshlıq so’z shaqabı qanday jag’dayda anıqlawıshlıq 
xızmette qollanıladı? Mısal keltirip tu’sindirin’. 
A’debiyatlar 
Хангилдин В.Н. Татар теле грамматикасы. Казан, 1959, 243-246-
бетлер. 
Ахмедов Дж. С. Предикативы в современном азербайджанском языке. 
АКД. Ленинград, 1970. 
Тенишев Э.Р. Строй сарыг-югурского языка. М., «Наука», 1976, 115-
бет. 
Ҳəзирги қарақалпақ əдебий тилиниң грамматикасы. Нөкис, 1994, 407-
410-бетлер. 
Rah’matullayev Sh. Hozirgi adabiy o’zbek tili. Toshkent, «Universitet», 
2006, 209-213-betler.