Qaraqalpaqlardıń dástúr hám úrp-ádetleri, saklar, pecheneglar hám o'g'uzlar qáwimleri mádeniyatlarınan kelip shıǵadı. Olar qaraqalpaqlar ómiriniń kóplegen javhalarida, mısalı, qońaqshıllıǵında, óz sawleleniwin tapqan

Qaraqalpaqlardıń dástúr hám úrp-ádetleri, saklar, pecheneglar hám o'g'uzlar qáwimleri mádeniyatlarınan kelip shıǵadı. Olar qaraqalpaqlar ómiriniń kóplegen javhalarida, mısalı, qońaqshıllıǵında, óz sawleleniwin tapqan. Sol sebepli, qonaqlardı kútiwde, eń ullı jay qonaqlarǵa ajratıladı. Oǵan, sonıń menen birge, jábirleniwshi etilgen haywannan tayarlanǵan milliy taǵamdıń málim bir bólegin (bası yamasa basqa bólegi) usınıs etiledi.
Awqattan keyin, jańa kelin yamasa jay iyesiniń áyeliniń qonaqlar qolınan patnis alıw dástúri júz boladı. Ol jaǵdayda kelin qonaqǵa tereń tájim etip, patnisni qonaq qolınan alıp, keyin uyańlıq menen orta qaytadı. Sonnan keyin, húrmetli qonaq barlıq kelgenler jaqsı tilekler hám úydiń iyesine bólek minnetdarshılıq bildirip sóylew sóyleydi. Sonnan keyin, shańaraqtıń eń kishi aǵzası (er adamlarda - genje o'gil yamasa áyellerde- kelin) qonaqlar qolın juwıwları ushın dúmsheden suw quyadi.
Qaraqalpaqlardıń toydan aldınǵı hám keyingi dástúrler júdá qızıqlı processlerdi óz ishine aladı. Mısalı, kelindiń úyinde bayram hám bázim úyishtirilib, ol jaǵdayda kelindiń shańaraq aǵzaları, barlıq urıw aǵzaları hám qońsılasları qatnasadı. Kúyew tárep bul kún kelindiń úyine qoy yamasa baspaq (geyde buǵa ), kelindiń jaqınlarına iye sıylıqlar alıp keledi.
Kúyew kelindiń úyine jaqınlasıwı menen, kelin tárep áyeller (kóbinese qońsılaslar ) kelindiń úyine kúyew kiriwi ushın pul so'raydilar. Kúyewdi bul pútkil process dawamında jas jigitler qollap turıwadı hám “wákil ota” kúyewdiń ornına tólewdi ámelge asıradı. Bayram bazmi tawsılǵannan keyin kúyewden ekinshi márte pul alınadı, bunda kúyew tabaqtı tiyine pulni qaldıradi. Keyin kúyew, jawshı áyellerge pul beriwi kerek. Jawshı áyeller qonaqlar úyine suw tolıq ıdıs menen kirip, eger kúyew tólewdi ámelge asırmasa, suwdı qudalar ústine tógiw menen “abay” qılıwadı. Barlıq bul háreketler házilomus usılda ótkeriledi.
Áyyemgi tsivilizatsiyalar kóshe kesispesinde jaylasqan Qaraqalpaqstan kem ushraytuǵın hám bay materiallıq hám tábiyiy miyraslarǵa iye. Qaraqalpaqstandıń áyyemgi arxeologik estelikleri, awızsha folklor kórkem óneri, atqarıw kórkem óneri, dástúriy ónermentshilik, tábiyaattı qorǵaw aymaqları, ósimlik hám haywanot dúnyası, I. Savitskiy atındaǵı Qaraqalpaqstan mámleket kórkem óner muzeyi sıyaqlı ataqlı muzeyler tekǵana ilimpazlar ushın, bálki Ózbekstan hám shet elde de keń jámiyetshilik ushın úlken qızıǵıwshılıq oyatadı.
Qaraqalpaqstan áyyemgi mádeniyat jurtı bolıp tabıladı. Bul erda kóplegen áyyemgi hám orta ásirler degi estelikler saqlanıp qaldı. Qubla Aral regioninde jasawshı xalıqlar - qaraqalpaqlar, ózbekler, qazaqlar hám turkpenler - arxeologiya hám arxitektura estelikleri, dástúriy ónermentshilik, bay folklor, xalıq bayramları dástúrleri hám úrp-ádetleri hám basqalardı ózinde jıynaǵan bay materiallıq miyraslarǵa iye. Bul erda áyyemgi hám orta ásir civilizatsiyası estelikleri kompleksinen tısqarı, bir qatar kem ushraytuǵın tábiyiy jaylar bar. Olar hár qıylı landshaftlar bolıp tabıladı: Ústúrt platosi, Qızılqum shóli, Amudarya deltasi; sonıń menen birge tábiyaat ob'ektleri: Buxara kiyikleri (xongul) húrmetine bólek áhmiyetke iye bolǵan Tómen-Amudarya mámleket biosfera rezervati; Toshko'mir dáwirindegi Kokcha tepaligidagi aǵashsız orman hám basqalar. I. Savitskiy atındaǵı mámleket kórkem óner muzeyi sıyaqlı Qaraqalpaqstandıń ataqlı muzeyleri xalıq aralıq turizmning eń ózine tartatuǵınlı ob'ektleri esaplanadı.
Materiallıq miyraslardı saqlap qalıw ushın búgingi kúnde Qaraqalpaqstanda dástúriy ónermentshilik túrleri qayta tiklenip atır, arxeologiya hám arxitektura esteliklerin saqlap qalıw hám ǵalabalastırıw boyınsha jumıslar alıp barılmaqta, ǵalabalıq xalıq bayramları dúzilip atır : kókpar, “Gúres” jarısı, qoshqarlar urısı hám qo'rozlar urısı.