Qaraqalpaqstan awıl xojalıǵı hám agrotexnologiyalar institutı

Morfologiyalıq hám klinikalıq belgilerge kóre, leykemiya Malign o'speler menen kóplegen ulıwma ayrıqshalıqlarǵa iye; keń tarqalǵan sabınlaǵısh giperplaziyasi, kletka atipizmi, iiffer qılıw qábiletiniń jetispewi, metabolik kesellikler, kaxeksiya hám ólim. Leykemiyanıń ayriqsha qásiyetleri tómendegiler bolıp tabıladı: gematopoez shólkemlerinde progressiv kletkalı giperplaziya hám metaplaziya; leykotsitozdıń rawajlanıwına úles qosatuǵın waqtınshalıq hám qaytarılatuǵın giperplaziyadan ayrıqsha bolıp esaplanıw, ishikozlarda giperplaziya qaytarılmas bolıp tabıladı hám qandıń jańalanıwı patologikalıq ózgeshelikke iye, bul kóbeyiw processleriniń kletkalardıń differentsiatsiyasi (kámalı) processlerinen ústinligi menen ańlatıladı hám hámme zat gematopoezdiń tereń buzılıwlarına alıp keledi; periferik qanǵa jetilmegen hám patologikalıq ózgergen (anaplazlangan) kletkalar kiredi; bul process ushın ádetiy bolmaǵan organlarda (bawır, búyrekler, teri astı toqıması, ishek, ókpe hám basqalar ) gemopoez oshaqlarınıń payda bolıwı, bul retikulyar stromanıń metaplaziyasi sebepli qannıń ayırım elementlerine aylanadı.
Keselliktiń mánisi tómendegilerden ibarat :
Gematopoetik kletkalardıń atipik kloninıń kóbeyiwi júz beredi. Leykemiya kletkalarında normal kletkalarǵa differensiallanıw qábileti etiledi; ósip baratırǵan o'spe kletkaları qızıl suyek jiligin infiltratsiya etedi, bul bolsa onıń funktsional aplaziyasına alıp keledi
Gematopoezdiń fakultativ shólkemleri — talaq, limfa túyinleri de tásirlenedi, bul normal gematopoez múmkinshiligın sezilerli dárejede azaytadı. Bul infektsiyalar, qan ketiw, anemiya rawajlanıwına, ulıwma qan sistemasınıń iskerligin bastırıwǵa járdem beredi.


III.1 Leykemiyanıń klassifikaciyası.
Leykemiya klassifikaciyası ushın tiykar ush tiykarǵı princip ámeldegi:
Differentsiatsiya dárejesi-leykemiya kletkalarınıń jetikligi. Kámalǵa jetkenge qaray, barlıq leykemiyalar ótkir hám sozılmalı bólinedi. Ótkir leykemiyalarda qanda júdá jas kletkalar -jarılıwlar, sozılmalı -jetik sırtqı kórinisler-tsitlar (mısalı, sozılmalı limfocitik leykemiyadaǵı limfocitler) bar. Biraq, bul ápiwayı gematopoezǵa tán bolǵan jarılıw kletkaları hám limfocitler emes, bálkim óspeler bolıp tabıladı. Termin "sozılmalı" uzaǵıraq kurstı óz ishine aladı, sol waqıtta qanday etip ótkir tez rawajlanadı.
Paradoksal, biraq emleniw ótkir leykemiya 50% ke jetedi... 80 %, sozılmalı sırtqı kórinislerdi emlew múmkin emes. Bunnan tısqarı, periferik qanda ótkir leykemiyada leykemiya jetispewshiliginide anıqlanadı, yaǵnıy pisip jetiw formaları joq, sozılmalı qan aǵımı menen blastik, jetik hám jetik kletka formaları joq ; óspe Cl sanı k: sol tiykarda tómendegi leykemiyalar ajralıp turadı :
1)leykemiya (sanınıń kóbeyiwi menen leykotsitlar sanı 1 0 0 - lOv^),
2)subleykemik (leyko sanı sitov 100 * lAń ǵa deyin ^),
3)aleykemik (leykotsitler sanı ózgermeydi),
4)leykopenik (leykotsitlar sanı azayadı );

Citogenetik xarakteristikası : ótkir leykemiya formalarınıń atı óspe kletkaları (miyeloblastik, limfoblastik) normal prekostal atlarınan kelip shıǵadı, monoblastik hám basqalar ).

Leykemiyanıń sozılmalı formalarınıń atı jetik kletkalar atınan kelip shıǵadı -miyelotsitik, limfocit-irniy hám basqalar.Gematopoetik sistemanıń qaysı bólegi giperplazik processle tartılǵanına qaray, migmoid, limfoid leykemiya hám retikuloendoteliozlar ajralıp turadı. Qaramal, at hám shoshqalarda limfoid leykemiya kóbirek ushraydı.
Miyeloid leykemiya (miyeloz) miyeloid toqımalardıń tarqalıwı (giperplaziyasi) menen xarakterlenedi, qanda aylanadı pispegen granulotsitler (miyelotsitlear). Sarı súyek jiligi pri qızıl reńge aylanadı* talaq, limfa túyinleri, bawır hám geyde basqa organlarda ekstramedul payda boladı -gematopoezdiń Piral oshaqları. Suyek jiliginde leykoplastik qatar elementleri eritroblastiklardan joqarı turadı. Suyek jiligi kletka elementleriniń tiykarǵı massası promiyelotsitlar, miyelotsitlar hám miyeloblastlar bolıp tabıladı. Miyeloid leykemiyada talaq keskin úlkenlesken