1-sanli Lektsiya Tema: Kirisiw. Kletka formaları hám evolyuciyası. Kletka teoriyası. Kletkaniń ximiyaliq qurami, qásiyetleri, keltka morfologiyası hám biologiyalıq membranalar, citoplazmatik organoidlar

1-sanli Lektsiya
Tema: Kirisiw. Kletka formaları hám evolyuciyası. Kletka teoriyası. Kletkaniń ximiyaliq qurami, qásiyetleri, keltka morfologiyası hám biologiyalıq membranalar, citoplazmatik organoidlar

Reje

1. 
   Tsitologiya pa`ninin` tiykarg`i waziypalari.
   
2. 
   Basqa pa`nler menen baylanisi.
   
3. 
   Tsitologiya pa`ninin` rawajlaniw tariyxi.
   
4. 
   Kletka teoriyasinin` payda boliwi.
   
5. 
   Kletkani u`yreniw usillari.
   

Tayanish so`zler: Tsitologiya, gistologiya, immunologiya, tsitoximiya, tsitofiziologiya, belok, ferment, kletka teoriyasi, kletka strukturasi, endokrin, xromosoma, mitoz, amitoz, meyoz kletka orayi, yadro, mitoxondriya, ribosoma, gol`dji apparati, rentgen nur, floritsent, lyuministsent, radioavtografiya biosintez.
Lektsiya teksti
Tsitologiya -(grek so`zinen Kutos -yacheyka, kletka Logos- u`yreniw degendi an`latadi) kletka haqqindag`i–ilim. Ha`zirgi tsitologiya-kletka du`zilisin, tiri-sistemanin` elementar bo`legin onin` funktsiyasin, ayrim kletka komponentlerin, kletkanin` qa`lpine keliw protsessin, ko`beyiwin, sirtqi ortaliqqa iykemlesiwin ha`m tag`i basqa qa`siyetlerin uyrenedi. Sonday-aq tsitologiya arnawli kletkalardin` ayirmashilig`in ha`m olardin` ayriqsha funktsiyalarin, ol arnawli kletkalardin` strukturasinin` rauajlaniwin tekseredi.
Keyingi 20-25 jilda tsitologiya ilimi jazba-morfologiyaliq ilimge aylandi. Bul tsitologiya ilimi o`zinin` aldina-kletka fiziologiyasin, onin tiykarg`i tirishilik funktsiyalarin, qa`siyetin onin biologiyasin tekseriwdi tiykarg`i waziypa etip qoydi. Basqa so`z benen aytqanda ha`zirgi tsitologiya-bul kletka fiziologiyasin u`yrenip ilimpazlarda qizig`iwshiliq payda boldi. Tsitologiya ilimi bioximiya, biofizika molekulyarli biologiya ha`m genetika iliminin` metodikaliq jetiskenliklerine baylanisli ku`shli rawajlandi.
Organizmler bir kletkali (barliq a`piwayilar ameva, yamasa mikroplardin` ayirim bo`limleri) ha`m ko`p kletkali boliwi mu`mkin, kokki, mikro bakteriyalar tamir bakteriyalari ko`pshilik omirtqasizlar xordalilar boladi. Kletkalardan basqa ta`biyatta beloklardin` ha`m nukleyin kislotalarinin` makro malekulasi bolg`an viruslar jasaydi.
Viruslar o`zlerinin` qurami jag`inan kletkalardan to`men turip jeke jasay almastan organizmlerde parazitlik etedi. Organizmler tek g`ana kletkalardan turmastan, haywanlarda ayirim kletkalardan basqa, simplastlar o`simliklerde plazmodiyalar ushiraydi.