Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «gidrotexnika inshootlari va nasos stantsiyalaridan foydalanish» kafedrasi «gidravlika va gidro, pnevmoyuritma»

Ishning maqsadi. Bernulli tenglamasining fizik moxiyatini tajribada o’rganish. Pezometrik va to’liq bosim chiziqlarini qurish.


Umumiy ma‘lumotlar. Barqaror harakatdagi suyuqlik oqimi uchun Bernulli tenglamasi quyidagi ko’rinishga ega:


(1)

bunda: Z - taqqoslash tekisligiga nisbatan geometrik napor;

P/g - taqqoslash tekisligiga nisbatan pezometrik napor;
-taqqoslash tekisligiga nisbatan ko’rilayotgan kesimlardagi gidrostatik napor;
- shu kesimlardagi tezlik napori;
h_f – ko’rilayotgan ikki kesim o’rtasidagi napor yo’qotilishi.
Energetik nuqtai nazardan bu parametrlar quyidagini ifodalaydi:
- solishtirma potentsial energiya;
- solishtirma kinetik energiya;
h_f – yo’qotilgan solishtirma energiya.

Laboratoriya qurilmasi suv berish quvuri (1), suv yig’ish idishi (2), har xil diametrdagi quvurlar (3)va p‘ezometrlar (4) dan tashkil topgan. Suv sarfi mikdori jumrak yordamida uzgartiriladi. Suv sarfini o’lchash hajmiy usul bilan amalga oshiriladi.

1-rasm.Laboratoriya qurilmasi sxemasi: 1-suv uzatish quvuri; 2-suv yig’ish baki; 3-har xil diametrli quvurlar; 4-pezometrlardan; 5-kiranlardan tashkil topgan.

Ishni bajarish tartibi.
1.Suv yig’ish idishi (2) tulgandan keyin ma‘lum hajimdagi suv quvur 3 orqali utkaziladi.
2. Hajmiy usul bilan suv sarfi aniqlanadi:


(2)

bunda W - ulchash bakidagi suv hajmi, t – suvning yig’ilishiga ketgan vaqt.

3. Pezometrlar kursatish qiymatlari: ( ) yozib olinadi va har bir kesim uchun oqim tezligi qiymatlari hisoblanadi:
m/s, (3)
bunda: w - quvurlarning ko’ndalang kesim yuzasi, m2.
4. Oqim tezligi qiymatlari bo’yicha berilgan kesimlardagi tezlik napori ( ) hisoblanadi.
5. Kesimlar orasidagi napor yo’qolishi aniqlanadi:
(4)