Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti iqtisodiyot fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi

2.3.1-chizma 
Hududda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish istiqbollarini belgilash 
bosqichlari 
 
 
 1 – bosqich 
 
 
2 – bosqich 
 
 
 
3 – bosqich 
 
 
4 – bosqich 
 
Birinchi bosqichda davlat tomonidan ishlab chiqilgan mamlakatnng ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanish strategiyasini hisobga olish zarur. 
Ikkinchi bosqichda viloyatning imkoniyatlaridan kelib chiqqan xolda, uning kelajak 
istiqbollari e’tiborga olinadi. 
Mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirish strategiyasi 
Viloyatni ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirish istiqbollari 
Tuman (shahar)larda ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlanish istiqbollari 
Xususiy tadbirkorlikni 
rivojlantirish istiqbollari 

---

Uchinchi bosqichda tuman (shahar) ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish yo‘nalishlari 
aniqlanadi. 
To‘rtinchi bosqichda avvalgi bosqichlarni hisobga olgan holda, tumandagi imkoniyatlar 
va omillar asosida tadbirkorlikni rivojlantirish istiqbollari belgilanadi. 
Oxirgi to‘rtinchi bosqich natijalari asosida biz uchinchi, ikkinchi, birinchi bosqich 
natijalariga ma’lum o‘zgartirishlar kiritishimiz mumkin. Misol uchun viloyat ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishi istiqbollarida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni hudud ichki maxsulotidagi 
ulushini (ko‘paytirish yoki kamaytirish) tumandagi tadbirkorlikni real imkoniyatlari asosida 
aniqlashtiriladi. 
Bu yerda asosiy e’tibor tuman (shahar) miqyosidagi bor imkoniyat va salohiyatdan 
samarali foydalanish asosida tadbirkorlik istiqbollarini belgilanishiga qaratilgan. 
Yaqin va uzoq kelajakka mo‘ljallangan xususiy tadbirkorlikni istiqbol rejalarini 
aniqlash bilan bir qatorda, ularni amalga oshirish mexanizmlarini ishlab chiqish juda muhimdir. 
Mexanizmlar birligi quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
- xuquqiy meyoriy xujjatlarni tayyorlash; 
- tashkiliy tadbirlarni amalga oshirish; 
- davlat va mahalliy xokimiyat tomonidan tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash va yordam 
berish dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish; 
- xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish uchun qulay iqtisodiy muhit yaratish. 
Umuman olib qaralganda, biz taklif etgan xususiy tadbirkorlikni tahlil qilish va 
istiqbolini belgilash usullari asosan qo‘yidagilari bilan ajralib turadi: 
- tahlil va istiqbolni belgilashda o‘zaro birlik va bog‘liqlik muammosiga e’tiborni 
qaratilganligi; 
- hudud doirasida tuman (shahar)larni birlamchi asosiy tadqiqot obyekti sifatida e’tirof 
etilishi; 
- tahlil va istiqbolni aniqlash natijalarini hududiy, tashkiliy va iqtisodiy mexanizmlarini 
ishlab chiqish o‘ta muhim ekanligini asoslab berilganligi. 
Taklif etilayotgan uslublarni nafaqat Qashqadaryo viloyatining Chiroqchi tumanida, balki 
mamlakatimizning barcha hududlarida xususiy tadbirkorlikni tahlil qilish va istiqbolini 
belgilashda foydalanish mumkin.