Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz quduqlarini sinash»

 
P
n
 – P
b
 

------ (4.1)
k
sm 
bu yerda P
n
– tashqi bosim, Pa; P
b
– ichki bosim, Pa; P
kr
- himoya quvuri 
uchun kritik bosim, Pa; k
sm
– ezilishni mustahkamlik zahira koeffitsienti; Himoya 
quvurlarini hisoblash ko‘rsatmasiga muvofik, eksplutatsion ob’ekt chegarasida 
joylashgan seksiyalar uchun k
sm
= 1,0-1,3 (tog‘ jinsini mustahkamligiga bog‘liq 
holda); qolgan seksiyalar uchun k
sm
= 1,0. 
Tizmani xayolan 3 ta uchastkaga bo‘lamiz. 
Ostki – sementlanadigan, avvalgi himoya tizmalari tushiriladigan oraliq; 
O‘rta  - sementlanadigan, avvalgi himoya tizmasini ichida joylashgan; 

---

34 
Yuqorigi – sementlanmaydigan oraliq: 
Tashqi bosim ostki uchastka atrofi uchun quyidagi qatlam bosimi qabul 
qilinadi P
pl
: 
P
n
 = P
pl
 = k
a
 

b
 g z (4.2)
bu yerda

b 
= 1000 kg/m
3
; 

b 
– chuchuk suvni zichligi; g – erkin tushish 
tezlanishi, m/s
2
: k
a
– z chuqurlikda anomallik koeffitsienti. 
Agar quduq kesimi mustahkam jinslardan iborat bo‘lsa, o‘rta uchastkada 
tashqi bosim, qatlam bosimidan yuqori bo‘lmaydi. Demak (4.1.-4.2) formuladan 
foydalanish mumkin. Yo‘l quyiladigan hatolik (pogreshnostey) mustahkamlik 
zahirasiga kiradi.
Yuqori uchastkadagi tashqi bosim uchun, sementlanmaydigan uchastkada 
halka oralig‘ini suyuqlik ustini bosimini qabul kilinadi.