Qashqadaryo viloyati G’uzor tuman xtbga qarashli

Quyidagi topishmoqlarni topish o'quvchilardan so'raladi:
1.Oyog'i yoq, qochadi, 2. Mehmon bo'lib bog'imga,
Qanoti yo'q, uchadi. (Shamol) Hid purkar dimog'imga. (Shamol)
H avo nima?
Havo bizga ko‘rinmaydi. Harakatlanayotgan avtomobil ochganimizda yuzimizga havo uriladi. Yelpig‘ich yuzimizni yelpisak ham havoni sezamiz. Havoning nima?
Tajriba. Bo‘sh stakanni to‘nkarilgan holatda suv idishga botiraylik.
Bunda suv stakan ichiga deyarli kirmaydi (17-a ). Go‘yoki, stakan ichida nimadir bor. Shu narsa havodir. Stakan ichidagi havo o‘z suvga bo‘shatib bermaydi. Endi stakanni bir tomonga og’diraylik. Shu zahoti stakan ichidagi havo bulqillab suv yuziga chiqa boshlaydi.Stakan ichidan chiqayotgan havo o‘rniga suv kira bosh­laydi (17- b rasm) Avvaliga havo suvning kirishiga qo‘ymagan bo‘lsa, stakan og‘dirilganda shu havo suv yuziga chiqadi. Demak, stakan bo‘sh emas ekan, uning ichida havo bo‘lgan. Faqat stakan ichida emas, balki ichi bo‘shdek tuyul barcha idishlar ham havo bilan to‘lgan. Bizga ko‘ maydigan havo turli moddalardan tashkil topgan. H tarkibida azot, kislorod, karbonat angidrid, suv bug`i va boshqa moddalar bor. 17-rasm Stakan ichida havo bor
A maliy ish
1.Sharni puflab, og‘zini idishdagi suvga botirilgan holda qo‘yib yuboring. Shardan nima chiqadi?
2.Stakandagi suvga bir bo‘lak kesakni tashlang. Suv yuziga ko‘tarilayotgan mayda pufakchalar ichida nima bor? Havoning ahamiyati
Y er yuzidagi barcha o‘simlik va hayvonlar, jumladan, odamlar ham havodan nafas oladi. Odam hayvonlar havodagi kislorodni yutib, havoga karbanad angidrid chiqaradi (18- rasm). Odamlar ham, hayvonlar ham havosiz yashay olmaydil Baliq, akula, delfin, kit suv hayvonlari ham kislorod yutib, o‘zidan karbonat angidrid chiqaradi. Chunki suv ichida 1 havo bor.
Tuproq orasida yashaydigan chuvalchang va boshqa ma jonivorlar ham havodan nafas oladi. Chunki tuproq orasida 1 havo bo‘ladi.
O‘simliklar bargi orqalidan nafas oladi. Ular havodagi karbonat angidridni yutib, o‘zidan kislorod chiqaradi. Shuning uchun Yer yuzida