Qattiq jismning murakkab xarakati

Koriolis tezlanishi vektori.

(77) formuladan ma`lumki Koriolis tezlanishi ifodadan topiladi. Koriolis tezlanishi vektor kattalik bo`lgani uchun xar qanday vektor singari uch elementdan: moduli, yo`nalishi va ning qo`yilish nuqtasi aniqlangan bo`lishi kerak. Bu elementlarni aniqlashdan oldin Koriolis tezlanishining fizik ma`nosi nimadan iborat ekanligini ko`raylik.

Koriolis tezlanish murakkab xarakatda A nuqta tezlanishining shunday tashkil etuvchisidirki, bu tezlanish vektori ko`chma xarakatda burchakli tezlik vektorining nisbiy tezlik vektoriga bo`lgan vektor ko`paytmasiga teng. Kooriolis tezlanishi birinchidan nuqtaning nisbiy xarakatining o`zgarishi natijasida ko`chma tezlik modulining o`zgarishini va ikkinchidan, ko`chma aylanma xarakat natijasida nisbiy tezlik yo`nalishining o`zgarishini ifodalaydi. Koriolis tezlanishi ko`chma aylanma xarakat bilan nisbiy xarakatning qo`shilishi natijasida xosil bo`ladi. Shuning uchun agar ko`chma xarakat ilgarlanma xarakat bo`lsa ω=0 bo`ladi. Demak Koriolis tezlanishi bu ko`chma va nisbiy xarakatlarning qo`shilishidan xosil bo`ladigan kattalik. Endi vektorning elementlari: vektorining qo`yilish nuqtasi, uning moduli va yo`nalishini qanday qilib aniqlashni ko`raylik.

1) ning qo`yilish nuqtasi A nuqta.