Qaysi o’simlik bilan zaxarlanganda odam birdan kulib, birdan yig’lab yuboradi?
Download 3.1 Mb.
|
5 test 10-18
|
Qaysi o’simlik bilan zaxarlanganda odam birdan kulib , birdan yig’lab yuboradi? A)Mingdevona B) Bangidevona C) Kanakunjut D)Zaxarli ayiqtovon Rasmdagi o’simlik bilan zaxarlangan odamda qanday holatlar yuzaga keladi? 1. Ko’ngil aynishi 2. Og’iz qurishi 3. Yurak urishining sekinlashishi 4. Ich ketish 5. Darmonsizlik 6. Mo’ljal olish qobiliyatining susayishi A) 1,2,3 B) 3,6,2 C) 1,4,3 D) 2,4,6 Rasmdagi o’simlik bilan zaxarlangan odamda qanday holatlar yuzaga keladi? 1. Ko’ngil aynishi 2. Yuzning qizarishi 3. Yurak urishining sekinlashishi 4. Ich ketish 5. Ovozning bo’g’ilishi 6. Mo’ljal olish qobiliyatining susayishi A) 1,2,3 B) 3,5,2 C) 1,4,3 D) 2,4,6 To’g’ri fikrni aniqlang? A) yalpizning yer ostki qismidan tayyorlangan qaynatma tish og’rig’I milk yallig’lanishini davolash uchun ishlatiladi B) yalpizning yer ustlii qismidan tayyorlangan qaynatma tish og’rig’i milk yallig’lanishini davolash uchun ishlatiladi C) yalpizning yer ostki qismidan tayyorlangan qaynatma nafas kasalliklarini davolashda jigar xastaliklarini davolashda balg’amni ko’chirib davolash uchun ishlatiladi D) yalpizning yer ustki qismidan tayyorlangan qaynatma nafas kasalliklarini davolashda jigar xastaliklarini davolashda balg’amni ko’chirib davolash uchun ishlatiladi To’g’ri fikrni aniqlang? A) yalpizning ildizpoyasi hushbo’y hidga ega B) yalpizning bargi va ildizpoyasi hushbo’y hidga ega C) yalpizning ildizpoyasi va poyasi hushbo’y hidga ega D) yalpizning bargi va poyasi hushbo’y hidga ega Na’matak haqidagi to’g’ri fikrni aniqlang? A) atrigul namatakning yovvoyi turi hisoblanadi B) na’matakning bargidan ko’proq foydalaniladi C) na’matakning mevasidan ko’proq foydalaniladi D) na’matak imunitetni tushiradi Odamning quvvat kamayganda erta bahorda organizmda vitaminlar yetishmaganda qaysi o’simlikning qaynatmasi tafsiya etiladi? A) na’matak B) isiriq C) yalpiz D) jag’ jag’ To’g’ri fikrni aniqlang? A) namatak ildizi imunitetni oshiradi B) namatak mevasi imunitetni oshiradi C) namatak ildizi imunitetni pasaytiradi D) namatak mevasi imunitetni tushiradi To’g’ri fikrni aniqlang? A) na’matakning termosga nisbatan qaynatmasida vitamin ko’proq saqlanib qoladi B) namatakning C vitamin qonni quyultiradi C) na’matakning c vitamini arterial bosimni oshiradi D) na’matakning c vitamini mkroblarni organizmdan chiqarib yuboradi Na’matakning hayotiy shaklini aniqlang? A) yarim buta B) buta C) daraxt D) ko’p yillik o’simlik Isiriqning bo’yini aniqlang? A) 30-60sm B) 30-50 sm C) 25-50sm D) 40-60sm Isiriqning hayotiy shaklini aniqlang? A) yarim buta B) buta C) ikki yillik D) ko’p yillik o’simlik Isiriq qayerda o’sadi? A) dasht va cho’llarda B) dasht va vohalarda C) dasht va vodiylarda D) daryo va ariq bo’ylarida Isiriqning dorivorlik xususiyati qaysi davrda yuqori bo’ladi? A)gullagan paytida B) qurigan paytida C) barg yozgan paytida D) meva bergan paytida Kanakunjut urug’I tarkibida zahardan tashqari yana qanday modda mavjud? A)30-50%gacha moy B) 40-50%gacha oqsil C) 40-50%gacha moy D) 30-50%gacha oqsil Ham zaharli ham foydali bo’lgan o’simlikni aniqlang? A) bangidevona B) kanakunjut C) mingdevona D) zaharli ayiqtovon Kanakunjut nima uchunishlatiladi? A) soch va terini parvarishlashda B) jigar hastaliklarini davolashda C) milk og’riganda D) nafas harakatlarida Qaysi o’simlik moyi surtib yurilsa soch va kipriklar mustahkam bo’ladi? A) bangidevona B) kanakunjut C) mindevona D) zaharli ayiqtovon Bangidevonaning uzunligini aniqlang? A) 1 sm B) 2metr C)1 metr D) 3metr Kanakunjut mevasining rangini aniqlang? A) qizgish B) sarg’ish C) oqish D) och yashil Barglari oddiy guli oq rangda bo’lgan o’simlikni aniqlang? A)mingdevona B) bangidevona C) kanakunjut D) zahali ayiqtovon Ayiqtovon o’simligiga tegib ketsangiz qanday belgilar paydo bo’ladi? A)ko’zning yoshlanishiga va og’iz va tomoqning qurishiga B) kozning yoshlanishi va tomoqning qurishiga C) ko’zning yoshlanishi va og’izning qurishiga D) ko’zning yallig’lanishi va og’iz va tomoqning qurishiga Ayiqtovon o’simligiga ko’zga tushsa qanday belgi paydo bo’ladi? A) ko’z og’rishi B) ko’z yalliglanishi C) ko’rish qobiliyatining pasayishi D) ko’zning yoshlanishi Zahaharli ayiqtovonni iste’mol qilinsa qanday belgilar paydo bo’ladi? 1 oshqozon ichakda og’riq 2 ko’ngil aynish 3 ich ketish 4 yurak urishi sekinlashuvi 5 yurak urishi tezlashuvi A) 1,2,3,4 B) 1,2,3,5 C) 1,3,4 D)2,3,4 Dorivor hayvonlar…. A) Ikki pallali molluska B) Yomg’ir chuvalchangi C) Go’ng qo’ng’izi D) Bo’rsiq Kasallik tarqatuvchi hayvonlar.. A) Pashsha B) Yomg’ir chuvalchangi C) Go’ng qo’ng’izi D) Leyshmaniya Urug’ va mevalarning tarqalishiga yordam beradigan hayvon… A) Ikki pallali molluska B) Yomg’ir chuvalchangi C) Go’ng qo’ng’izi D) Olmaxon Biofiltr organizmlar qaysi? A) Ikki pallali molluska B) Yomg’ir chuvalchangi C) Go’ng qo’ng’izi D) Olmaxon Hayvonlarda uchraydigan to’qima xillari qaysilar? 1. Biriktiruvchi 2. Hosil qiluvchi 3. Ajratuvchi 4. Muskul 5.Qoplovchi 6. Asosiy 7. Mexanik 8.Nerv A)1,4,8 B) 3,4,5 C)4,5,6 D)5,6,8 Zuliklardan tibbiyotda nima maqsadda foydalaniladi A)qonni qo’yilitirishda B) qon tomir kasaliklarini davolashda C) nafas yo’llarini davolashda D) ovqat hazm qilish sistemasini davolashda Sodda hayvonlar hujayrasi tarkibida qaysi organoidlar mavjud A) hazm qiluvchi va qisqaruvchi vakvola B) yadro va xromatofor C) xivchin va xromatafor D) yadro va qivchin Regeneratsiya xususiyati yaxshi rivojlangan organizmlarni aniqlang A) meduza aktiniya B) amyoba girda C) aktiniya evglena D) meduza tufelka Tanasi 2 qavatdan tuzilgan organizlarni aniqlang A) meduza aktiniya B) amyoba girda C) aktiniya evglena D) meduza tufelka Hazm qilish sistemasi o’g’iz > halqum > ichak dan iborat organizmlarni aniqlang A) meduza B) oq planariya C) aktiniya D) tufelka Rasmadagi organism uchun hos bo’lmagan hususiyatni aniqlang A) parazit organizm B) hazm qilish sistemasi rivojlanmagan C) yassi chuvalchanglar tipiga kiradi D) bo’shlig’ichlilar tipiga kiradi Tanasi bitta hujayradan iborat. Hujayrasida hazm qiluvchi va qisqaruvchi vakuola mavjud hayvonlar …. A) bo’shliqichlilar B) sodda hayvonlar C) yassi chuvalchanglar D)to’garak chuvalchanglar Sodda hayvonlar qanday ko’payadi A) kurtaklanib B) ikkiga bo’linib C) tuxum qo’yib D) jinsiy Rasmda tasvirlangan hayvonlar nomini toping 1 2 3
B) 1-tufelka, 2-evglena, 3-amyoba C) 1-amyoba, 2-evglena, 3-tufelka D) 1-evglena, 2-amyoba, 3-tufelka Evglenaga xos belgilarni aniqlang 1-qisqaruvchi vakuola mavjud, 2-tuflini tagcharmiga o’xshaydi 3-xivchinli, 4-ikkiga bo’linib ko’payadi, 5-shakli o’zgaruvchan, 6-fotasintez qiladi A)1, 3, 4, 6 B) 3, 5, 6 C) 1, 2, 4 D) 1, 4, 5 Tufelkaga xos belgilarni aniqlang. 1-qisqaruvchi vakuola mavjud, 2-tuflini tagcharmiga o’xshaydi 3-xivchinli, 4-ikkiga bo’linib ko’payadi, 5-shakli o’zgaruvchan, 6-fotasintez qiladi A)1, 3, 4, 6 B) 3, 5, 6 C) 1, 2, 4 D) 1, 4, 5 Amyobaga xos belgilarni aniqlang. 1-qisqaruvchi vakuola mavjud, 2-tuflini tagcharmiga o’xshaydi 3-xivchinli, 4-ikkiga bo’linib ko’payadi, 5-shakli o’zgaruvchan, 6-fotasintez qiladi A)1, 3, 4, 6 B) 3, 5, 6 C) 1, 2, 4 D) 1, 4, 5 Mollyuskalar chig’anog’ining tashqi (1), o’rta (2), ichki (3) qismlar berilgan javoblarni aniqlang A) 1-organik, 2-ohakli, 3-kamalak rang B) 1-ohakli, 2-organik, 3-kamalak rang C) 1-kamalak rang, 2-ohakli, 3-organik D) 1-organik, 2-kamalak rang, 3-ohakli Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang Bo’g’imoyoqlilarning tashqi skeleti - …….. iborat A) xitin B) teri C) kutikula D) mantiya Qon aylanishi bitta doiradan iborat, yuragi ikki kamerali bo’lgan umurtqali qaysi? A) Sudralib yuruvchilar B) Qushlar C) Sutemizuvchilar D) Baliqlar Rasmda berilgan hayvonga xos xususiyatni toping. A) Yuragi ikki kamerali, yuragida aralash qon bo’ladi B) Yuragida faqat venoz qon oqadi, ikki kamerali C) Sovuqqonli, harorati tashqi muhitga bog’liq Emas D) Issiqqonli, yuragi uch kamerali Rasmga xos xususiyatni aniqlang. A) Teri orqali nasaf oladi, yuragi 4 kamerali B) Suvga tuxum qo’yadi, sovuqqonli hayvon C) Terisi va o’pkasi orqali nafas oladi, issiqqonli D) Yuragi 4 kamerali, sovuqqonli Rasmga xos xususiyatni toping. A) Tuxumini quruqlikka qo’yadi, yuragi uch kamerali B) Yuragi ikki kamerali, issiqqonli hayvon C) Sovuqqonli hayvon, yuragi 4 kamerali D) Tuxumi sariqlikka boy, issiqqonli havon Poya va urug’idan asabni tinchlantiruvchi vosita sifatida foydalanish mumkin. Qaysi o’simlik? A) Yalpiz B)Isiriq C) Na’matak D) Shirinmiya Aloeni bargi asal bilan qo’shib iste’mol qilinsa qaysi kasalliklarga davo bo’ladi? A) Quruq yo’tal, tomoq og’rig’iga B) Shamollash, oshqozon-ichak C) Bosh og’rig’I, nafas qisishi D) Vitamin yetishmaganda Yalpizni dorivorlik xususiyati to’g’ri keltirilgan qatorni tanlang. 1. Nafas yo’llari kasalliklarida 2. Revmatizmni davolashda 3. Asabni tinchlantirishda 4. Jigar xastaliklarida 5. Aqliy faoliyatni yaxshilashda A) 1,2 B) 2,5 C) 4, 2 D) 1,4 Isiriqni bo’yi qancha? A) 10-45 sm B) 25-30sm C) 30-60sm D)2-3m Na’matak mevasi tarkibidagi C vitaminining ahamiyati nimada? A) Quvvatni oshiradi, bosg og’rig’iga davo B) Qonni suyultiradi, arterial bosimni pasaytiradi C)Arterial bosimni oshiradi, organizmdan mikroblarni chiqarib yuborishiga yordam beradi D) Tish og’rig’i,milk yallig’lanishida Tana haroratining ko’tarilishi, titroq hushdan ketish holatlari yuzaga keladi. Qaysi o’simlik zaxari tufayli? A)Mingdevona B) Bangidevona C) Kanakunjut D)Zaxarli ayiqtovon Yalpizni bargi nima uchun xushbo’y hidga ega? A) Efir moy va fitonsid borligi uchun B) Mentol va efir moyi C) Smola ajratganligi uchun O’simlikning qaynatmasi bilan ko’z yuvilganda kataraktani tuzalishiga yordam beradi. Qaysi o’simlik? A) Yalpiz B)Isiriq C) Na’matak D) Shirinmiya ……..ning dorivor preparatlari uxlatuvchi ta’sirga ega. Qaysi o’simlik? A) Yalpiz B)Isiriq C) Na’matak D) Shirinmiya Bargi(a) hamma qismi(b) urug’i(c) zaxarli bo’lgan o’simliklarni aniqlang. A) a-mingdevona b-ayiqtovon c-bangidevona B) a- kanakunjut b-mingdevona c-ayiqtovon C) a-ayiqtovon b-bangidevona c-kanakunju D) a-bangidevona b-kanakunjut c-ayiqtovon O’zbekistonda yuksak o’simliklarni nechta turi bor? A) 500000 B) 250000 C) 4500 D) 8000 Odamning quvvati kamayganida, vitamin yetishmasa unga qaysi meva damlamasi tavsiya etiladi? A) Yalpiz B)Isiriq C) Na’matak D) Shirinmiya Rasmdagi o’simlik bilan zaxarlangan odamda qanday holatlar yuzaga keladi? 1. Ko’ngil aynishi 2. Og’iz qurishi 3. Yurak urishining tezlashishi 4. Ich ketish 5. Darmonsizlik 6. Mo’ljal olish qobiliyatining susayishi A) 1,2,3 B) 3,6,4 C) 1,4,5 D) 2,4,6 Rasmdagi o’simlik bilan zaxarlangan odamda qanday holatlar yuzaga keladi? 1. Ko’ngil aynishi 2. Og’iz qurishi 3. Yurak urishining tezlashishi 4. Ich ketish 5. Darmonsizlik 6. Mo’ljal olish qobiliyatining susayishi A) 1,2,3 B) 3,6,2 C) 1,4,5 D) 2,4,6 Ildizpoyasidan tayyorlangan qaynatma quruq yo’tal, tomoq og’rig’iga davo. Bu qaysi o’simlik? A) Yalpiz B)Isiriq C) Na’matak D) Shirinmiya Qaysi o’simlik zaxari ko’zga tushganda vaqtinchalik ko’rish qobiliyati yo’qoladi? A)Mingdevona B) Bangidevona C) Kanakunjut D)Zaxarli ayiqtovon Yalpizni yer ustki qismidan tayyorlangan qaynatma nimada foydalaniladi? A)Aqliy faoliyatni yaxshilashda, asabni tinchlantirishda B) Tish og’rig’ida, milk yallig’lanishida C) Revmatizmni davolashda, asabni tinchlantirishda D) Aqliy faoliyatni yaxshilashda, nafas yo’llari Kasalliklarida O’zbekistona yuksak o’simliklarning nechta turi mavjud? A) 3500 B) 4500 C) 5500 D) 6500 Yalpiz qayerda o’sadi? A) daryo bo’yida B) adirlarda C) cho’llarda D) ariq bo’ylarida To’g’ri fikrni toping A) yalpiz ildizpoyali o’simlik B) yalpiz piyozboshli o’simlik C) yalpiz tugunakli o’simlik D) yalpiz ildizsiz o’simlik Yalpizning hayotiy shaklini belgilang? A) bir yillik B) ikki yillik C) ko’p yillik D) yarim buta Yalpiz tarkibida qanday moddalar mavjud? A) mentol va efir moylari B) mentol va kislotalar C) etanol va efir moylari D) etanol va kislotalar Yalpiz tarkibidagi moddalarning vazifasini belgilang? A) qon bosimini tushirishda B) asabni tinchlantirshda C) qon bosimini ko’tarishda D) asabni buzmaslikka To’g’ri fikrni aniqlang ? A) yoz oylarida sharbat yoki kompot tarkibiga yalpiz ildizidan qo’shib chanqovbosdi ichimlik tayyorlanadi B) bahor oylarida sharbat yoki kompot tarkibiga yalpiz ildizidan qo’shib chanqovbosdi ichimlik tayyorlanadi C) yoz oylarida sharbat yoki kompot tarkibiga yalpiz poyasidan qo’shib chanqovbosdi ichimlik tayyorlanadi D) yoz oylarida sharbat yoki kompot tarkibiga yalpiz bargidan qo’shib chanqovbosdi ichimlik tayyorlanadi Noto’g’ri fikrni aniqlang? A) yalpiz balg’amni ko’chiradi B) nafas yo’llari kasalliklarni oldini oladi C)qon bosimini tushirishda ishlatiladi D) jigar xastaliklarini davolashda ishlatiladi To’g’ri fikrni aniqlang? A) isiriqning bargi va urug’idan asabni tinchlantiruvchi vosita sifaitda foydalaniladi B)Quritilgan isiriq kuydirib biroz hidlansa nafas qisishda davo bo’ladi C)isiriqning dorivor preparatlari jigar xastaliklarni davolashda ishlatiladi D) isiriqning qaynatmasi bilan yuz yuvilganda kataraktani davolashda ishlatiladi Shirinmiya qanday o’simlik? A) tugunakli B) ildizpoyali C) piyozboshli D) ildizsiz Shirinmiyaning hayotiy shaklini aniqlang? A) daraxt B) buta C) yarim buta D) ko’p yillik o’t To’g’ri fikrni aniqlang? A) ildizpoyasidan tayyorlangan qaynatma quruq yo’tal, nafas qisishida davo bo’ladi B) tugunagidan tayyorlangan qaynatma quruq yo’tal, nafas qisishida davo bo’ladi C) ildizpoyasidan tayyorlangan qaynatma quruq yo’tal, tomoq og’rig’iga davo bo’ladi D) tugunagidan tayyorlangan qaynatma quruq yo’tal, tomoq og’rig’iga davo bo’ladi Shirinmiya o’simligining yana qanday xususiyati bor A) jigar xastaliklarni davolash B) nafas qisishini davolash C) balg’amni ko’chirish D) asabni tinchlantirish Yosh bolalarning shamollashida ko’proq tavsiya etiladigan o’simlik qaysi? A) qizilmiya B) aloe C) yalpiz D) isiriq Aloe gulining rangini aniqlang? A) sariq B) qizil C) yashil D) oq Aloe bargini qirg’ichda qirib asal bilan qo’shib iste’mol qilinsa qaysi kasalliklarni davolashda ishlatiladi 1 yo’tal 2 tish kasalliklari 3 oshqozon ichak 4 yurak kasalliklari 5 shamollash A) 1,3,5, B) 1,5 C) 3,5 D) 1,3,4 Kanakunjut o’simligining uzunligini aniqlang? A) 2-3metr B) 1-2metr C) 2-5metr D) 2-2,5 metr Kanakunjutning hayotiy shaklini aniqlang? A) ko’p yillik B) ikki yillik C) yarim buta D) bir yillik Kanakunjut bargaining shaklini aniqlang? A) patsimon B) panjasimon C) toq patsimon D) juft patsimon Kanakunjut o’simligining qaysi qismi zaharli ? A) urug’I B) bargi C) poyasi D) hamma joyi Kanakunjut bilan zaharlangan odamning belgilarini aniqlang? 1 yurak urishi sekinlashuvi 2 yurak urishi tezlashuvi 3 ich ketish 4 og’iz qurishi 5 darmonsizlik 6 harorat ortishi 7 ko’ngil aynishi A) 2,5,7 B) 3,5,7 C) 1,4,6 D) 2,4,6 Bangidevona uchun xos bo’lgan xususiyatni aniqlang? A) bangidevona o’zidan bahorda o’tkir hid ajratadi B) barglari yirik voronkasimon shakjlda mevasi tikanli C) bangidevona bilan zaharlangan odamda og’iz qurishi nafas qisishi mo’ljal olishning qiyinlashuvi belgilari bo’ladi D) tashlandiq yerlar yo’l yoqlarida uchraydi Bangidevona bilan zaharlanish belgilarini aniqlang? 1 quruq yo’tal 2 og’iz qurishi 3 nafas qisishi 4 harorat ortishi 5 yurak urishi sekinlashuvi 6 yurak urishi tezlashuvi 7 mo’ljal olish qiyinlashuvi 8 qo’l oyoq harakatining qiyinlashuvi A) 2,6,7,8 B) 2,5,7,8 C) 1,2,3,4,5 D) 1,2,5,7,8 Bangidevona bilan zaharlanganda ayrim hollarda qanday belgilar kuzatiladi? A) mo’jal olishning qiyinlashuvi birdan kulib yig’lab yuborish B) qo’l oyoq harakatining qiyinlashuvi C) harorat ortishi D) barcha javoblar to’g’ri Guli yirik oqish sariq rangda bargi oddiy mevasi tikanli bo’lgan o’simlikni aniqlang? A)mingdevona B) bangidevona C) kanakunjut D) zahali ayiqtovon Hamma qismi zaharli bo’lgan o’simlikni aniqlang? 1,kanakunjut 2,bangidevona 3 mingdevona 4, zaharli syiqtovon A) 2,3,4 B) 1,2,3,4 C)2,3 D)1,2,3 Mingdevona bilan zaharlangandan keyin necha daqiqadan keyin zaharlanish belgilari yuzaga chiqadi? A) 10-15 B) 15-20 C) 5-15 D) 10-20 Mingdevona bilan zaharlanganda qanday belgilar yuzaga keladi? 1 og’iz qurishi 2 nafas bug’ilishi 3 ko’ngil aynish 4 yurak urishi sekinlashuvi 5 yurak urishi tezlashuvi 6 harorat ortish 7 ko’z qorachiq kengayishi 8ovoz bug’ilishi 9 yuzning qizarishi 10titroq 11 hushdan ketish A) 1,2,3,4,,6,7,8,9,10,11 B) 1,3,4,6,7,8,9,10,11 C) 1,3,5,6,7,8,9,10,11 D)1,2,3,5,6,7,8,10 Mingdevona bilan zaharlanganda birinchi yordam qaysi? A) ko’p suyuqlik ichirish doktorga murojaat qilish B) qustirish doktorga murojaat qilish C) ovqatlantirmaslik doktorga murojaat qilish D) ko’p suyuqlik ichirish qustirish Zaharli ayiqtovonning uzunligini aniqlang? A) 10-40sm B) 10 -30sm C) 15- 40sm D) 10-45sm Gullari yumaloq bargi zaharli bo’lgan o’simlikni aniqlang? A)mingdevona B) bangidevona C) kanakunjut D) zahali ayiqtovon Kasallik qo’zg’atuvchi hayvonlar… A) Pashsha B) Yomg’ir chuvalchangi C) Go’ng qo’ng’izi D) Leyshmaniya Tabiat sanitarlari hisoblangan hayvonlar qaysilar? A) Ikki pallali molluska B) Yomg’ir chuvalchangi C) Yumronqoziq D) Olmaxon Hayvonlarning sistematik birliklari to’g’ri kelltirilgan qatorni belgilang. A) tur-oila-turkum-sinf-dunyo-bo’lim B) tur-urug’-oila-turkum-sinf-tip-dunyo C) tur-turkum-oila-sinf-tip-dunyo D) turkum-tur-oila-sinf-urug’-dunyo Umurtqasiz hayvonlar qaysi tiplarni o’z ichiga oladi? 1. Sutemizuvchilar 2. Baliqlar 3. Bo’g’imoyoqlilar 4. Yassi chuvalchanglar 5. Bo’shliqichlilar 6. Sudralib yuruvchilar A) 1,3,5 B) 2,3,4 C) 3,4,5 D)1,2,6 Nuqtalar o’rniga mos javobni tanlang. Tabiat sanitarlari hisoblanadigan organizmlar ……. A)yomg’ir chuvalchangi, go’ng qo’ng’izi B)go’ng qo’ng’izi, olmoxon C)yomg’ir chuvalchangi, yumronqoziq D)yumronqoziq, olmoxon Hayvonot dunyosi xilma-xil bo‘lib, necha mln ga yaqin turni o‘z ichiga oladi? A)3.5 B) 4.5 C) 2.5 D) 5.5 Hayvonlar sistematikasini ketma ketligini aniqlang A) 1-tur, 2-turkum, 3-urug’, 4-oila, 5-sinf, 6-tip, 7-dunyo B) 1-tur, 2-urug’, 3-oila, 4-turkum, 5-sinf, 6-tip, 7-dunyo C) 1-tur, 2-urug’, 3-turkum, 4-oila, 5-sinf, 6-tip, 7-dunyo D) 1-tur, 2-oila, 3-urug’ 4-turkum, 5-sinf, 6-tip, 7-dunyo Ayiq qaysi sistematik birlikka mansub A) tur B) turkum C) oila D) urug’ Nobud bo’lgan hayvon qoldiqlari bilan oziqlanuvchi organizmlarni aniqlang. A) daryo qisqichbaqasi B) nerieda C) baqachanoq D)sakkizoyoq Qaysi organizmlar reaktiv harakat qiladi A) meduza B) amyoba C) aktiniya D) tufelka Yashil evgilena qaysi tuzlishi bilan o’simliklara o’xshaydi 1-fotosintez 2- harakatlanishi 3- rangi bilan 4- oziqlanishi A) 1,2 B) 1,3 C) 2,3 D) 2,4 Rsamda berilgan organizmga hos xususiyatni Aniqlang A) fotosintez qilish xususiyatiga ega B) 2 ta xivchini yordamida harakat qiladi C) xloroplastga ega D) soxta oyoq hosil qiladi Sakkizoyoq dushmanini qanday himoyalanadi A) otuluvchi tolasi orqali B) zaxar bezi orqali C) siyoh haltasi orqali D) nayzasi orqali Bo’rtma nematoda qaysi organizmlardan paraziltlik qiladi A) hayvonlarda B) odamda C) o’simliklarda D) erkin holda hayot kechiradi Rasmda qaysi organizmlar keltirilgan A) a-nerida b-zuluk c- yomg’ir chuvalchang B) b-nerida c-zuluk a- yomg’ir chuvalchang C) b-nerida a-zuluk c- yomg’ir chuvalchang D) a-oq planariya b-zuluk c- yomg’ir chuvalchang Rasmda berilgan organizmga hos bo’lmagan xususiyatni aniqlang A) fotosintez qilish xususiyatiga ega B) 1 ta xivchini yordamida harakat qiladi C) xloroplastga ega D) soxta oyoq hosil qilmaydi 3-qavatli chig’anoqga ega organizmlrni aniqlang A) zuluk B) nerieda C) baqachanoq D) Rishta Chig’anoq qanday tuzilgan A) tashqi-organik o’rta-ohakli ichki – kamalak rangli B) tashqi- ohakli o’rta- organik ichki – kamalak Rangli C) tashqi- kamalak rangli o’rta-ohakli ihcki – organik D) tashqi-organik o’rta- kamalak rangli ichki – ohakli To’garak chuvlachanglar tanasi nima bilan qoplangan A) xitin B) murein C) kutikula D) pektin Tashqi skleti xitindan iborat organizmlarni aniqlang A) xonqizi B) nerieda C) baqachanoq D) Rishta Ichki skleti rivojlanmagan organizmlarni aniqlang? 1- sodda hayvonlar 2- qushlar 3- ilonlar 4- molluskalar A) 1,4 B) 1,3 C) 2,3 D) 2,4 Berilgan rasmdagi organizmlarni aniqlang A) a-daryo qisqichbaqasi b- butli o’gamchik c- xonqizi B) a-daryo qisqichbaqasi b- xonqizi c- butli o’gamchik C) a- xonqizi b- daryo qisqichbaqasi c- butli o’gamchik D) a- butli o’gamchik b- daryo qisqichbaqasi c- Xonqizi Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang Tanasi tashqi - ektoderma va ichki – endoderma qavatidan iborat. A) to’garak chuvalchanglar B) bo’shliqichlilar C) sodda hayvonlar D) yassi chuvalchanglar Aktiniyalar qanday hayot kechiradi? A) o’troq B) yakka C) kolonna D) to’da Rasmda tasvirlangan hayvonlar nomini toping 1 2 3
B) 1-gidra, 2-meduza, 3-aktiniya C) 1-gidra, 2-aktiniya, 3-meduza D) 1-meduza, 2-aktiniya, 3-gidra Nuqtalar o’rniga mos javobni tanlang. Tanasining orqa qismi o‘rtadan chetga tomon yassilashib boradi, ikki tomonlama simmetriyaga ega organizmlar ……. A) to’garak chuvalchanglar B) bo’shliqichlilar C) sodda hayvonlar D) yassi chuvalchanglar Yassi chuvalchanglarning hazm qilish sistemasi ketma-ketligini aniqlang A) 1-og’iz, 2-halqum, 3-oshqozon, 4-ichak B) 1-og’iz, 2-halqum, 3-ichak C) 1-og’iz, 2-halqum, 3-qizilo’ngach, 4-ichak D) 1-og’iz, 2-halqum, 3-qizilo’ngach, 4-oshqozon 5-ichak Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang To‘garak chuvalchanglar tashqi tomondan pishiq qobiq - …….. bilan qoplangan. A) xitin B) teri C) kutikula D) mantiya Bo’shliqichlilar (I), yassi chuvalchanglar (II), to’garak chuvalchanglar (III), halqali chuvalchanglar (IV), mollyuskalar (V), bo’g’imoyoqlilar (VI) berilgan javoblarni aniqlang 1-oq palanariya, 2-bo’rtma nemotoda, 3-baqachanoq, 4-xonqizi, 5-gidra, 6-meduza, 7-aktiniya, 8-nereida, 9-jigar qurti, 10-zuluk, 11-shilliqurt, 12-qoramol tasmasimon chuvalchangi, 13-odam askaridasi, 14-rishta, 15-yomg’ir chuvalchangi, 16-sakkiz oyoq, 17-daryo qisqichbaqasi, 18-butli o’rgimchak A) I-5,6,7, II-1,9,13, III-2,12,14, IV-8,10,16, V-3,11,15, VI-4,17,18 B) I-5,6,7, II-1,9,12, III-2,13,14, IV-8,10,15, V-3,11,16, VI-4,17,18 C) I-1,9,7, II-5,6,12, III-2,13,14, IV-8,10,15, V-3,11,16, VI-4,17,18 D) I-5,6,7, II-1,9,12, III-3,11,16, IV-8,10,15, V-2,13,14, VI-4,17,18 Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang …….. ikki yon tomonda joylashgan uzun tuklarga ega. Bu tuklar suv tubida harakatlanishga yordam beradigan dastlabki oyoqlar hisoblanadigan halqali chuvalchanglar…… A)zuluk B) bo’rtma nematoda C) nereida D) oq planariya Tibbiyotda foydalaniladigan halqali chuvalchanglar…… A) oq planariya B) nereida C) bo’rtma nematoda D) zuluk Sudralib yuruvchilarning tanasi nima bilan qoplangan? A) Jun B) Teri C) Pat D) Muguz tangacha Sutemizuvchilar nima orqali nafas oladi? A) Jabra B) O’pka C) Teri va o’pka D) Traxeya Rasmga xos xususiyatni toping. A) Tuxumini quruqlikka qo’yadi, yuragi uch kamerali B) Yuragi ikki kamerali, issiqqonli hayvon C) Issiqqonli hayvon, yuragi 4 kamerali D) Tuxumi sariqlikka boy, issiqqonli havon Baliqlar tanasi shakli qanday? A) ovalsimon B) tuxumsimon C) suyri D) aylana Baliqlarning qon aylanish sistemasi….. A) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 2 kamerali B) yopiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 2 kamerali C) ochiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 2 kamerali D) yopiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 4 kamerali Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang Suvda hamda quruqlikda yashovchilar sinfi …… yordamida nafas oladi. A)terisi va havo xaltasi B) o’pkasi va havo xaltasi C) terisi va o’pkasi D) havo xaltasi va jabrasi Suvda hamda quruqlikda yashovchilar sinfi qanday ko’payadi A) kurtaklanib B) ikkiga bo’linib C) tuxum qo’yib D) jinsiz Suvda hamda quruqlikda yashovchilar sinfi qon aylanish sistemasi….. A) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 1 kamerali B) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 2 kamerali C) ochiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 2 kamerali D) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 3 kamerali Sudralib yuruvchilar sinfi tanasi nima bilan qoplangan A) kutikula B) muguz C) teri D) xitin Sudralib yuruvchilar sinfi qon aylanish sistemasi….. A) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 2 kamerali B) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 3 kamerali C) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 4 kamerali D) ochiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 3 kamerali Qushlar sinfi qon aylanish sistemasi….. A) yopiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 3 kamerali B) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 4 kamerali C) yopiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 4 kamerali D) ochiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 3 kamerali Sutemizuvchilar sinfi qon aylanish sistemasi….. A) yopiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 3 kamerali B) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 2 kamerali C) yopiq, 1 ta doiradan iborat, yuragi 4 kamerali D) yopiq, 2 ta doiradan iborat, yuragi 4 kamerali …..bakteriya va viruslarni zararsizlantirib beradi. A) Yurak B) Jigar C) Buyrak usti bezi D) Limfa Tuguni Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang Tayanch-harakatlanish sistemasi …… tashkil topgan A)bosh va oyoq B) qo’l va oyoq C) bosh va tana D) skelet va muskul Insonlarning hazm qilish sistemasi ketma-ketligini aniqlang A) 1-og’iz, 2-halqum, 3-oshqozon, 4-ichak B) 1-og’iz, 2-halqum, 3-ichak C) 1-og’iz, 2-halqum, 3-qizilo’ngach, 4-ichak D) 1-og’iz, 2-halqum, 3-qizilo’ngach, 4-oshqozon 5-ichak Rasmda ifodalangan 2, 3 raqamlari bilan berilgan organlar sistemasini aniqlang. A) 2-nafas olish, 3-nerv sistemasi A)2-Qon aylanish 3-ovqat hazm qilish B) 2-nerv sistemasi, 3-nafas olish C) 2-nerv sistemasi, 3-ovqat hazm qilish sistemasi D) 2-ovqat hazm qilish sistemasi, 3-nerv sistemasi Nuqtalar o’rniga mos javobni tanlang. Odam nerv sistemasi ……. qismga bo’linadi A) markaziy, pereferik B) gumoral, nerv C) limfa tomiri, limfa tuguni D) ichki sekretsiya Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang Markaziy nerv sistemasi ……. kiradi A)bosh, orqa B) miya qutisi, orqa C) bosh, miya qutisi D) nerv, miya qutisi Konsumentlarga nimalar kiradi? 1. O’simlik 2. Hayvon 3. Bakteriya 4. Zamburug’ A) 1,2 B) 2,3 C) 2 D) 4 Produtsentlarga nimlar kiradi? 1. O’simlik 2. Hayvon 3. Bakteriya 4. Zamburug’ A) 1 B) 2,3 C) 2 D) 4 Biotik omillar berilgan qatorni toping. 1. Yorug’lik 2. Mikroorganizm 3. Harorat 4.Yangi nav 5. Namlik 6. Hayvon 7. Yangi zot 8. O’simlik A) 1,2,3 B) 3,5,6 C) 2,6,8 D) 5,6,7 Abiotik (1), biotik (2), antropogen (3) berilgan javoblarni aniqlang. a-namlik, b-mikroorganizm, d-yorug’lik, e-harorat, f-yangi nav va zotlarning yaratilishi, g-o’simlik va hayvonlar ta’siri A) 1-a,g, 2-b,d, 3-e,f B) 1-a,d,e, 2-b,g, 3-f C) 1-a,d, 2-b,g, 3-f,e D) 1-a,e, 2-b,g, 3-d,f Nuqtalar o’rniga mos javobni tanlang. Organik modda hosil qiluvchi va ularga yashil o‘simliklar kiradigan biotsenozning tarkibiy qismi ….. A) redutsent B) konsument C) produtsent D) oziq zanjiri Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang. Iste’mol qiluvchi va ularga o‘txo‘r va yirtqich Hayvonlar kiradigan biotsenozning tarkibiy qismi ….. A) oziq zanjiri B) produtsent C) konsument D) redutsent Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang Parchalovchi, organik moddalarni mineral moddalarga aylantirib beradigan va ularga bakteriyalar va zamburug‘lar Kiradigan biotsenozning tarkibiy qismi ….. A) oziq zanjiri B) produtsent C) konsument D) redutsent Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang. O‘zidan oldingisini yeb, keyingilariga oziqa bo‘ladigan organizmlar …….. hosil qiladi. A) oziq zanjiri B) produtsent C) konsument D) redutsent Odamning tabiatga ijobiy ta’sirlari nimalardan iborat? 1. O’simliklarning yangi navlarini yaratish 2. Hayvonlarning zotlarini yaratish 3. Hayvonlarni ovlash 4. Oziq-ovqat mahsulotlariin ko’paytirish 5. Daraxtlarni kesish A) 1,2,3 B) 2,4,5 C) 3,5 D) 1,2,4 Odamning tabiatga salbiy ta’sirlari nimalardan iborat? 1. O’simliklarning yangi navlarini yaratish 2. Hayvonlarning zotlarini yaratish 3. Hayvonlarni ovlash 4. Oziq-ovqat mahsulotlariin ko’paytirish 5. Daraxtlarni kesish A) 1,2,3 B) 2,4,5 C) 3,5 D) 1,2,4 Ozon tynuklarini hosil bo’lishiga sabab nima? A) Atmosferada karbonat angidridning miqdorini oshishi B) Cho’llarning o’zlashtirilishi C) Muzlatgichlardan ajraladigan modda D) Transport vositalarining ko’payishi Orolning qurishiga sabab nima? A) Atmosferada karbonat angidridning miqdorini oshishi B) Cho’llarning o’zlashtirilishi C) Muzlatgichlardan ajraladigan modda D) Transport vositalarining ko’payishi Havo haroratining ko’tarilishiga sabab nima? A) Atmosferada karbonat angidridning miqdorini oshishi B) Cho’llarning o’zlashtirilishi C) Muzlatgichlardan ajraladigan modda D) Transport vositalarining ko’payishi Qo’rquv vaqtida ko’p ajraladiga gormon qaysi bezdan ishlab chiqariladi? A) Gipofiz B) Epifiz C) Buyrak usti D) Qalqonsimon Qo’l bilakdan bukilgan holatda qaysi muskul qisqarqan(a) qaysi muskul bo’shashgan(b) bo’ladi? A) a-ikki boshli b-uch boshli B) a-uch boshli b-to’rt boshli C) a-to’rt boshli b-ikki boshli D) a-uch boshli b-ikki boshli Qo’l bilakdan yozilgan holatda qaysi muskul qisqarqan(a) qaysi muskul bo’shashgan(b) bo’ladi? A) a-ikki boshli b-uch boshli B) a-uch boshli b-to’rt boshli C) a-to’rt boshli b-ikki boshli D) a-uch boshli b-ikki boshli Yurakdan chiquvchi qon tomir nima deyiladi? A) Vena B) Kapillyar C) Arteriya D) Venula Qaysi muskullar odam ixtiyoriga bog’liq hlda ishlaydi? A) Skelet B) Yurak C) Silliq tolali D) Hamma.j. to’g’ri Yurakka kiruvchi qon tomir nima deyiladi? A) Vena B) Kapillyar C) Arteriya D) Venula Nafas olish a’zolari ketma-ketligini to’g’ri joylang. A) Burun bo’shlig’i-traxeya-halqum-bronx-alveola-o’pka B) Burun bo’shlig’i-halqum-traxeya-bronx-alveola-o’pka C) Burun bo’shlig’i-bronx-halqum-traxeya-alveola-o’pka D) Burun bo’shlig’i-halqum-bronx-traxeya-alveola-o’pka Markaziy nerv sistemasiga nimalar kiradi? A) Orqa miyadan chiqadigan nervlar B) Ichki organlardagi nerv tugunlari C) Bosh miyadan chiquvchi nervlar D) Bosh va orqa miya Rasmda tasvirlangan sistemaga xos xususiyatni toping. 1. Bosh miya murtqa kanalida joylashgan 2. Bosh miya markaziy nerv sistemasiga kiradi 3. Orqa miya periferik nerv sistemasiga kiradi 4. Ichki organlarga joylashgan nerv tugunlari markaziyga kiradi 5. Bosh miyadan chiquvchi nervlar periferik hosoblanadi A) 1,2 B) 2,5 C) 3,4 D) 1,5 Hazm qilish a’zolarini to’g’ri ketma-ketlikda joylang. A) Og’iz bo’shlig’i-qizilo’ngach-oshqozon-ichak B) Og’iz bo’shlig’i-qizilo’ngach-halqum-oshqozon-ichak C) Og’iz bo’shlig’i-halqum-qizilo’ngach-oshqozon-ichak D) Og’iz bo’shlig’i-oshqozon-qizilo’ngach-ichak Ichki sekretsiya bezlariga qaysilar kiradi? 1. Gipofiz 2. Epifiz 3. Qalqonsimon 4. Jinsiy bezlar 5. Buyrak usti 6. Jigar 7. Medaosti A) 1,3,5 B) 3,5,7 C) 2,3,4 D) 4,6,7 Qon tomirlar devori va yurakni hosil qilishda ishtirok etadigan to’qimalarni aniqlang. 1. Muskul 2. Epiteliy 3. Nerv 4. Biriktiruvchi A) 1,2 B) 2,3 C) 1,3 D) 3,4 Insonlarning nafas olish sistemasi ketma-ketligini aniqlang A) 1-burun bo’shlig’i, 2-halqum, 3-bronx, 4-traxeya, 5-alveola, 6-o’pka B) 1-burun bo’shlig’i, 2-halqum, 3-traxeya, 4-bronx, 5-alveola, 6-o’pka C) 1-burun bo’shlig’i, 2-halqum, 3-alveola, 4-bronx, 5-traxeya, 6-o’pka D) 1-burun bo’shlig’i, 2-halqum, 3-traxeya, 4-alveola, 5-bronx, 6-o’pka Nuqtalar o’rniga mos javobni tanglang. Taloqda limfa sistemasining hujayralari - ……. hosil bo‘ladi. A)eritrotsit B)leykotsit C)trombotsit D)limfotsit Quyida berilganlarning qaysi biri tayanch harakatlanish sistemasini aktiv qismi hisoblanadi? A)yurak B)skelet C)muskul D)tog’ay Uch boshli muskul qaysi soxada joylashgan? A) boldir, son B) son, yelka C) son, bilak-tirsak D) boldir, yelka Diafragma qaysi soha muskuli hisoblanadi? A) ko'krak B) qorin C) orqa D) bo'yin Qaysi muskullar beixtiyor qisqaradi? A) tomir devori muskullari B) chaynash muskullari C) kaft muskullari D) mimika muskullari Gavdani rostlab turishda qaysi guruh muskullari ishtirok etadi? A) orqa B) ko'krak C) boldir D) bo'yin Qo'lni tirsak bo'g'imidan bukishni qaysi muskul bajaradi? A) deltasimon B) uch boshli C) ikki boshli D) yarimpardasimon Qaysi muskullarning faol ishtiroki natijasida diafragma yuqoriga ko’tariladi? A) qovurg'alararo B) diafragma C) ko'krak D) qorin Redutsenlarga nimalar kiradi? 1. O’simlik 2. Hayvon 3. Bakteriya 4. Zamburug’ A) 1 B) 2,3 C) 2 D)3,4 Abiotik omillar berilgan qatorni toping. 1. Yorug’lik 2. Mikroorganizm 3. Harorat 4.Yangi nav 5. Namlik 6. Hayvon 7. Yangi zot 8. O’simlik A) 1,3,5 B) 3,5,6 C) 2,6,8 D) 5,6,7 Antropogen omillar berilgan qatorni toping. 1. Yorug’lik 2. Mikroorganizm 3. Harorat 4.Yangi nav 5. Namlik 6. Hayvon 7. Yangi zot 8. O’simlik A) 1,2,3 B) 3,5,6 C) 2,6,8 D) 4,7 Tirik organizm moslashgan, yaxshi ko’payadigan muhit …. A) Tashqi omil B) Yashash muhiti C) Ozuqa zanjiri D)Biotik omil Safsan xurmosini bo’yi qancha? A) 150 sm B) 30 m C) 15-20 m D) 110 sm Odamning madaniy hordiq chiqarishi, estetik zavq olishi uchun chiqarilgan hudud nima deyiladi? A) Buyurtmaxona B) Qo’riqxona C) Milliy bog’ D) Tabiiy yodgorliklar Mamlakatiizda tabiiy yodgorliklar soni nechta? A) 500 ta B) 200 ta C) 400 ta D) 600 ta Qizil kitob qachon ta’sis etilgan? A) 1979 yil B) 1983 yil C) 1984 yil D) 1985 yil O’simliklarga chiroyli shakl berish, manzarali gullarni ekish qayerda amalga oshiriladi? A) Buyurtmaxona B) Qo’riqxona C) Milliy bog’ D) Tabiiy yodgorliklar xongul qachon bolalaydi? A) Mart-aprel B) May-iyun C) Iyul-oktabr D) Iyun-iyul Ma’lum davrda o’simliklarga ovlashga ruxsat beriladigan hudud..? A) Buyurtmaxona B) Qo’riqxona C) Milliy bog’ D) Tabiiy yodgorliklar Xolmon isirg’agulining bo’yi qancha? A) 150 sm B) 30 m C) 15-20 m D) 110 sm “Qizil kitob “ning O’simliklarga bag’ishlangan jildiga nechta o’simlik turi kiritilgan? A)400 ta B) 63 ta C) 163 ta D)184 ta Yovvoyi tok qachon gullaydi(a) mevasi qachon pishadi(b) ? A) a-iyun-iyul b-may-iyun B) a-mart-aprel b-may-iyun C) a-may-iyun b-iyun-iyul D) a-may-iyun b- iyul-oktabr Yovvoyi tokning bo’yi qancha? A) 150 sm B) 30 m C) 15-20 sm D) 110 sm Odamning xo’jalik faoliyati cheklangan hudud nima deb ataladi? A) Buyurtmaxona B) Qo’riqxona C) Milliy bog’ D) Tabiiy yodgorliklar Erkak bug’ularning shoxi qancha? A) 150 sm B) 30 m C) 15-20 m D) 110 sm O’zbekistonda ” Qizil Kitob “ qachon ta’sis etilgan? A) 1979 yil B) 1983 yil C) 1984 yil D) 1985 yil Barglari cho’ziq poyada halqasimon bo’lib o’rnashga o’simlik qachon gullaydi(a) pishadi(b) A) a-iyun-iyul b-may-iyun B) a-mart-aprel b-may-iyun C) a-may b-iyun-iyul D) a-aprel b-may Safsan xurmosining bargini uzunligi qancha? A) 150 sm B) 30 m C) 15-20 m D)15 sm G’orlar ,sharsharalar nimlarga misol bo’ladi? A) Buyurtmaxona B) Qo’riqxona C) Milliy bog’ D) Tabiiy yodgorliklar Tuvaloq qachon (a) nechta (b) tuxum qo’yadi? A) a-mart-aprel b-10ta B) a-iyun-iyul b-2-3ta C) a-may-aprel b-2-3ta D) a-iyul-oktabr b-10ta Download 3.1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|