Qiya tekislikning fikini aniqlash I shning maqsadi

LABORATORIYA ISHI: QIYA TEKISLIKNING FIKini ANIQLASH


I shning maqsadi: qiya tekislik va undan nima maqsadda foydalanishni oʻrganish. Qiya tekislikda jismni koʻtarishda bajariladigan foydali va toʻla ishlarni hamda qiya tekislikning foydali ish koeffitsiyenti haqidagi bilimlarni mustahkamlash. Xatoliklarni hisoblash koʻnikmasini shakllantirish.
Kerakli asbob va materiallar: uzun yupqa taxta, qisqichli shtativ, yogʻoch brusok, chizgʻich, yuklar toʻplami, dinamometr (rasm).


Ishni bajarish uchun ko‘rsatma

1. Yupqa taxta shtativga mahkamlanadi. Soʻng qiya tekislik uzunligi (l) va balandligi (h) chizgʻich yordamida oʻlchab olinadi.

2. Dinamometr yordamida yogʻoch brusokning ogʻirligi P aniqlab olinadi.

3. Brusokni qiya tekislikka qoʻyib, uni dinamometr yordamida qiya tekislik boʻylab F kuch bilan bir tekisda tortamiz.

4. A_t = F۰l formulasi yordamida toʻla, A_f = P۰h formulasi yordamida esa foydali ishlar hisoblanadi.
5. ifoda yordamida qiya tekislikning foydali ish koeffitsiyenti hisoblanadi.
Tajriba kamida uch marta takrorlanadi, natijalar jadvalga yoziladi.
Tajribani qiya tekislikning har xil balandliklari uchun oʻtkazib, foydali ish koeffitsiyenti qiya tekislik burchagiga bogʻliqligi haqida xulosalar chiqariladi.


Ishni bajarish
1-TAJRIBA.

1. Qiya tekislik uzunligi: l=_________________ (m).

2. Qiya tekislik balandligi: h₁=_______________ (m).

3. Yogʻoch brusokning ogʻirligi: P=_____________ (N).

4. Qiya tekislikdagi kuch: F₁=___________________(N).

5. To‘la ish: A_t1 =____________________________(J). [0,5 ball]

6. Foydali ish: A_f1 =__________________________(J). [0,5 ball]

7. Foydali ish koeffitsiyenti: η₁=____________________(%) [1 ball]

2-TAJRIBA.

1. Qiya tekislik uzunligi: l=_________________ (m).

2. Qiya tekislik balandligi: h₂=_______________ (m).

3. Yogʻoch brusokning ogʻirligi: P=_____________ (N).

4. Qiya tekislikdagi kuch: F₂=___________________(N).

5. To‘la ish: A_t2 =____________________________(J). [0,5 ball]

6. Foydali ish: A_f2 =__________________________(J). [0,5 ball]

7. Foydali ish koeffitsiyenti: η₂=_____________________(%) [1 ball]

3-TAJRIBA.

1. Qiya tekislik uzunligi: l=_________________ (m).

2. Qiya tekislik balandligi: h₃=_______________ (m).

3. Yogʻoch brusokning ogʻirligi: P=_____________ (N).

4. Qiya tekislikdagi kuch: F₃=___________________(N).

5. To‘la ish: A_t3 =____________________________(J). [0,5 ball]

6. Foydali ish: A_f3 =__________________________(J). [0,5 ball]

7. Foydali ish koeffitsiyenti: η₃=___________________(%) [1 ball]

Xulosalovchi savollar:

1. Foydali ish toʻla ishdan kam boʻlishining sababi nimada?

……………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………[1 ball]

2. Qiya tekislikning foydali ish koeffitsiyenti uning qiyalik burchagi ortsa qiya tekislikning FIK qanday o‘zgaradi?

……………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………[1 ball]

3. Uzunligi 4 m, balandligi 0,8 m boʻlgan qiya tekislikdan 2205 N ogʻirlikdagi yuk chiqarilgan. Ishqalanish kuchi 220,5 N boʻlsa, qiya tekislikning foydali ish koeffitsiyenti necha foiz boʻladi?

……………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………[2 ball]