Qizil kitobi

HINDISTONNING OLTIN OLMASI.
Qovunga o'xshash meva tugadigan daraxtni papayya deyisharkan

Ma'lumotlarga ko'ra, papayyaning vatani Gvateeksika deb taxmin qilinadi. Kolumb Amerikani kashf etgan sanasi- o'n beshinchi asrdan e'tiboran evropaliklar papayya o'simligi bilan tanisha boshladilar. Keeb ham atalgan. Afrika qit'asida ko'pchilik papayya mevalarini suyib iste'mol qilishadi. Ushbu meeeoxondroz, disk churralari neekanligini bilishmaydi. Umuman, papayya mevasi vositasida davolab bo'lmaydigan xastalik yo'q, deydilar.

Papayya qanday o'simlik o'zi?
Papayya tropik mintaqalardagi eng asosiy meevani har kuni millionlab odamlar iste'mol qiladilar. Ajabtovur tarafi papayya o'simligi ko'rinishi jihatidan boshqa mevali daraxtlarga mutlaqo o'xshamaydi. Tanasi bir qadar palmani eslatib yuboradi. Ammo, papayya juda tez o'sadi.
Besh yil ichida uning bo'yi to'rt - olti meetadi. Yigirma yillar chamasida umr ko'radi. O‘zagidagi yumshoq to'qimalar vaqt o'tishi barobarida g'ovakka aylana boradi.
O‘simlik po'stidan qalin tolalar olib, arqon to'qishadi. Qovun daraxti teetti-to'qqizta parraksimon yaproqlardan iborat to'pbarggul joylashgan bo‘ladi.

Oltin olma

Mevasining vazni ikki-uch kilocha keladi. Mevaning qalin po'sti ranggi yashil bo'ladi. Pishganda sarg'ayib tillo tusiga kiradi. Binobarin, uni «Oltin olma» ham deganlar. Mag'zi to'q sariq rangda bo'ladi - shuni isteetti yuztacha urug'i joylashadi. «Qovun daraxti» deyilishiga sabab shuki, papayya mevasining tuzilishi, ta'mi, kimyoviy tarkibi qovunni eslatadi. Shuning uchun «Qovun daraxti» deganlar.

Yana bir sabab ispaniyalik dengizchilar bu o'simlikka ilk da'fa duch kelganlarida qovunmikan deb o'ylaganlar va bu voqea ta'rifi yozma manbalarda bitilgan. Shox-shabbasiz bo'sh tanali daraxtda ta'mi qovunni esga tushiradigan mevalar osilib turgan ekan. Tepadagi soyabonsimon yaproqlar dengizchilarni hayron qoldirgan. Papayya mevasi olovda pishirilganda undan non isi keladi. Shu tufayli bu o'simlikni «Non daraxti» ham deydilar.