Qobiliyatlar haqida sharq mutaffakirlarning fikrlari

ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI IJTIMOIY-IQTISODIYOT FAKULTETI PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA YO’NALISHI 303-GURUH TALABASI Qurbonova Navroʻzaning PEDAGOGIK MAHORAT FANIDAN QAYTA TOPSHIRISH ISHI.

QOBILIYATLAR HAQIDA SHARQ MUTAFFAKIRLARNING FIKRLARI

Reja:

• Qobilyat haqida tushuncha.
• Qobilyatning turlari va tuzilishi.
• Qobiliyat haqida sharq mutafakkirlarining fikrlari.

0 ‘qituvchining kasbiy faoliyati favqulodda umumiy va xususiy qobiliyatlarni talab qiladi. Kasbiy-pedagogik faoliyatning muvaffaqiyati xususiy pedagogik qobiliyatlaiga bog‘liq bo‘ladi. Pedagogik qobiliyatlaming quyidagi guruhlari farqlanadi: • obyektga (talabaga) nisbatan sezgirlik; • kommunikativlik — insonlarga yuz tutish, xayrixohlik, xushmuomalalik; • perseptiv qobiliyatlar — kasbiy yetuklik, empatiya, pedagogik tuygu; • shaxs dinamikasi — irodaga ta ’sir eta olish va mantiqiy ishontira olish qobiliyati; • hissiy barqarorlik - o'zini boshqara olish; • kreativlik — ijodiy ish qobiliyati.

Qobiliyatlar turlari
Umumiy qobiliyatlar
Maxsus qobiliyatlar
Shaxsning umumiy qobiliyatlari undagi shunday individual sifatlar majmuyiki , ular odamga bir qancha faoliyat sohasida ham muvafaqiyatli faoliyat ko’rsatish va natijalarga erishishga imkon beradi. Masalan, texnika oliy o’quv yurti talabasi ham ijtimoiy-gumanitar, ham aniq fanlar, ham texnika fanlar sohasidagi bilimlarni o’zlashtira oladi.
Maxsus qobiliyatlar esa ma’lum bir sohada yutuqlarga erishish, yuqori ko’rsatkichlar berishga imkon beruvchi sifatlarni o’z ichiga oladi.
Masalan sport sohasi bilan buxgalteriya hisob kitobi bo’yicha ishlayotgan kishida o’ziga xos maxsus qobiliyat bo’lmasa bo’lmaydi.
Umumiy qobiliyatlar
Maxsus qobiliyatlar
Kommunikativ qobiliyat — bu pedagogik o‘zaro aloqalar doirasidagi o‘ziga xos tarzda namoyon bo‘ladigan muloqot qobiliyatidir .
Pedagogikaga oid adabiyotlarda kommunikativ qobiliyatlarning bir necha guruhlari farqlanadi:

• Kishining boshqa kishini bilishi. Bu qobiliyatlar guruhida kishiga shaxs sifatida, shaxsning alohida qiyofasi, motivi va xatti-harakatlariga baho berish, kishining tashqi ko'rinishi, xulqi va ichki dunyosi nisbatiga baho berish; savlati, imo-ishora, mimika, pantomimikasini «o‘qiy» olish kabilar qamrab olinadi.

2. Kishining o'z-o'zini bilishi. U o‘z bilimlarini, qobiliyatlarini o‘z xarakteri va o‘z shaxsining boshqa qirralarini hamda tashqaridan va uning atrofidagi kishilar unga nisbatan qanday baho berishi lozim bo‘lsa, shunday baho berishni ko‘zda tutadi.
3. Muloqot vaziyatini toigiri baholay olish. Bu vaziyatni kuzatish, uning ko‘proq axborot beradigan belgilarini tanlash va unga diqqatni jalb qilish; yuzaga kelgan vaziyatning sotsial va psixologik mundarijasini to‘g‘ri idrok etish va baholash qobiliyatidir.