Qo’l yozma huquqida

Innovatsiya jarayoni – ilmiy-izlanish ishlari 

 

 

Fu

n

d

amen

ta

l 

iz

la

n

is

h

lar

 

 

A

ma

li

y

 i

zl

an

is

h

lar

 

 

T

aj

ri

b

a-

k

o

n

st

ru

k

to

rl

ik

 i

sh

lar

i 

 

T

aj

ri

b

a 

n

am

u

n

as

in

i 

y

arat

is

h

 

 

Is

h

la

b

 c

h

iq

ar

is

h

d

a 

in

n

o

v

at

si

y

al

ar

n

i 

o’z

la

sh

ti

ri

sh

 

 

Y

an

g

i 

ma

h

su

lo

tn

i 

re

al

iz

at

si

y

a 

q

il

is

h

 

 

 

 

 

1-rasm. Innovatsiya jarayoni tuzilmasi

1

 

 

Innovatsiya jarayonlarining rivojlanib borishida inson kapitaliga katta risklar 

ostida  safarbar  etilgan  investitsiyalar,  innovatsiya  g’oyalari,  ishlanmalar,  ixtiro, 

kashfiyot  va  shu  kabi  yangiliklarni  yaratilishiga,  ya’ni  innovatsiyalarni  barpo 

etilishiga,  ular  negizida  o’z  navbatida  innovatsiya  loyihalarini  shakllanishiga, 

texnik-iqtisodiy  asoslash  va  tahlil  o’tkazish  yo’li  bilan  samaradorligini  aniqlash, 

hamda  tanlov  asosida  innovatsiyalarni  tadbiq  etish  va  moliyalashtirish  qarorlari 

turadi. 

                  

 

1

Iqtisodiy adabiyotlarni o’rganish natijasida muallif tomonidan ishlab chiqildi. 

N

aza

ri

y

 i

zl

an

is

h

 

 

Q

id

iru

v

 i

zl

an

is

h

lar

 

 

In

fo

rma

ts

io

n

 i

sh

lar

 

 

T

as

h

k

il

iy

 i

q

ti

so

d

iy

 

 

 

T

aj

ri

b

a 

va

 e

k

sp

er

ime

n

ta

l 

is

h

lar

 

 

Bo

sma

x

o

n

a 

x

iz

mat

i, 

remo

n

t 

is

h

lari

 

 

Y

al

p

i 

is

h

la

b

 c

h

iq

ar

is

h

g

a 

te

x

n

ik

 

va

 t

as

h

k

il

iy

 t

ay

y

o

rg

ar

li

k

 

 

 

 

---

21 

 

Innovatsiya  jarayonlari  uzluksiz  ravishda  katta  hajmda,  avvalambor,  inson 

kapitaliga investitsiyalar tikilishi bilan, ushbu jarayonlarning barcha bosqichlarida 

turli  xil  sohiblar  tomonidan  samarali  innovatsiya  faoliyati  yuritilishi  bilan,  ular 

mahsuloti  sifatida  g’oya,  ixtiro,  kashfiyot,  ilmiy-texnik  ishlanmalar,  innovatsiya 

texnikasi,  texnologiyalar  asosida,  innovatsiya  loyihalarining  shakllanishi,  texnik-

iqtisodiy  asoslanishi,  tadbiq  etilishi  bilan  tavsiflanadi.  Innovatsiya  jarayonlari 

uzluksiz  doimiy  tarzda  yagona  oqim  sifatida  davom  etuvchi  jarayonlardir.  Bu 

jarayonlarda  turli  ilmiy  -  ijodiy  yo’nalish  sohiblari,  ihtirochilar,  kashfiyotchilar, 

yangi  g’oyalarni  ilgari  suradilar,  yangi  ilmiy-texnik  ishlanmalarni  asoslaydilar, 

ularni  keyingi  bosqichlarda  amaliyotga  joriy  etadilar.  Bir  so’z  bilan  aytganda 

serqirralik innovatsiya faoliyatida band bo’lganlar o’zlarining mahsulotlari sifatida 

yangi  texnik  uskunalar,  resurslarni  tejovchi  va  mahsulotlar  sifatini  ko’taruvchi 

ilg’or usullarni qo’llash bilan chet el bozorlarida milliy iqtisodiyotimizni mavqeini 

mustahkamlaydilar. 

Ilmiy 

ijodiy 

soha 

sohiblari 

tomonidan 

yaratilgan 

innovatsiyalar,  tizimlashtirilgan  hujjatlar  asosida  innovatsiya  loyihalariga 

shakllantiriladi.  Innovatsiya  jarayoni  ishtirokchilari  bo’lmish  novatorlar,  ya’ni 

innovatsiya  faoliyati  yurituvchilar  sohasi,  juda  ham  katta  hajmda  kapital  sig’imli 

bo’lib,  har  doim  ham  naf  keltiravermaydi.  Bu  sohaga  kiritilgan  investitsiyalar 

yuqori riskli bo’lib, kelajakdagi samarasi boshqa sohalarga nisbatan deyarli yuqori 

bo’lmaydi. Fan yutuqlarining barchasi ham amaliyotga innovatsiya sifatida tadbiq 

etilavermaydi, chunki bu borada vaqt omili katta rol o’ynadi. 

Innovatsiya faoliyati, odatda, korxonalarda tashkil etiladi va rivojlanadi. Shu 

sababdan korxonaning innovatsion rivojlanish bosqichlarini quyidagi 2-rasm orqali 

ifodalash mumkin. 

Biznes-rejani  tuzishda  asosiy  masalalar  sifatida  quyidagilarga  ajratish 

mumkin: 

- innovatsiya  loyihasini  amalga  oshirishda  kutilayotgan  moliyaviy  – 

iqtisodiy  ko’rsatkichlar  (sotish  hajmi,  mahsulot  tannarxi,  mahsulotdan  keladigan 

foyda va boshqalar); 

- bankning  innovatsiya  mahsuloti,  mahsulot  bozori,  raqobatchilar  haqida 

---

22 

 

ishlab chiqqan ma’lumoti;