Normativlik Qonunning muhim belgisi va xususiyati
hisoblanadi. Huquqiy hujjatlarning boshqa shakllari ham
normativ boʻlishi mumkin, lekin ular Qonunchalik qatʼiy
kuchga ega boʻlmay, qisqa muddat amal qiladigan yoki
huquqni muhofaza etuvchi boʻlishi mumkin. Qonunning
normativligi uning bir xildagi qoidani barcha uchun norma,
meʼyor, mezon darajasiga koʻtarilishidadir. Qonunda
mustahkamlangan qoida hamma oʻxshash hollarda bir xildagi
talab sifatida takror-takror amal qiladi. Qonunning normativligi
unda ifodalangan davlat irodasining qatʼiyligi, ustunligi va
oliyligi bilan chambarchas bogʻliqligidadir. Aynan shu
irodaning imperativ (boʻysundiruv-chi) mazmuni Qonun
vositasi bilan umumiy yurish-turish va xulq-atvor mezonlarini
belgilaydi.
Oʻzbekiston Respublikasi Qonunlari quyidagi guruhlarga
boʻlinadi:
Qonunlar quyidagi hollarda kuchga kiradi: rasman eʼlon qilingandan 10 kun oʻtgach; Qonunda
yoki uni amalga kiritish toʻgʻrisida maxsus hujjatda koʻrsatilgan vaqtdan boshlab. Qonun
oʻzida koʻrsatilgan muddat tugagan boʻlsa yoki bekor qilinishi natijasida (ijtimoiy
munosabatlarning shu sohasini tartibga soluvchi yangi Qonun qabul qilinishi munosabati
bilan) oʻz kuchini yoʻqotadi.
Qonun zamonda amal qiladi. Buning maʼnosi shuki, ayrim Qonunlar orqaga qaytish kuchiga
ega. Yaʼni, Qonun eʼlon qilinmasdan oldin boʻlgan ishlarga shu Qonun tatbiq etiladi.
Jumladan, Oʻzbekistonda jinoyat va maʼmuriy javobgarlikni yengillashtiruvchi Qonunlar
orqaga qaytish kuchiga ega. Qonun makonda ham amal qiladi. Buning maʼnosi Qonunlar
mamlakatning barcha hududlarida amal qilishini bidsiradi. Davlat hududiga quruqlik, ichki
Do'stlaringiz bilan baham: |
