Qo‘shma sonlar ikki yoki undan ortiq sonning bog‘lanishidan tuzilgan sonlar: o‘n uch, bir yuz o‘n sakkiz. Tartib son


Olmoshning grammatik xususiyatlari


Download 1.87 Mb.
bet5/104
Sana13.05.2023
Hajmi1.87 Mb.
#1456825
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   104
Bog'liq
1-maruza son. Sonning grammatik ma`nosi morfologik belgilari, s

Olmoshning grammatik xususiyatlari :
  1. so‘z yasalish xususiyati yo‘q (lekin olmoshlar asosida ot, fe’l, ravish, sifat yasalishi mumkin: o‘zlik, sensirama, o‘zicha, menbop);


  2. juftlanib, boshqa so‘z turkumi vazifasida keladi: o‘sha-o‘sha, shu-shu (ravish);


  3. olmoshlar otlarga xos so‘z o‘zgartiruvchi qo‘shimchalarni olishi mumkin: unga, shunisi;


  4. olmosh hech vaqt o‘zidan oldin aniqlovchi olmaydi.


Olmoshlarni gapda bajargan vazifasiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘lsa bo‘ladi:




      1. ot toifasidagi olmoshlar


      2. sifat toifasidagi olmoshlar.


      3. son toifasidagi olmoshlar.


Olmoshlarning ma’no turlari:
Olmoshlar ma’no jihatdan quyidagi turga bo‘linadi:
  1. Kishilik (shaxs) olmoshlari


  2. O‘zlik olmoshlari


  3. Ko‘rsatish olmoshlari


  4. So‘roq olmoshlari


  5. Belgilash olmoshlari


  6. Bo‘lishsizlik olmoshlari


  7. Gumon olmoshla




1. Kishilik (shaxs) olmoshlari
Kishilik (shaxs) olmoshlari uchta shaxsni bildiradigan quyidagi olmoshlardir: men, sen, u, biz, siz, ular. Kishilik olmoshlari otlar kabi turlanadi. U kishilik olmoshiga jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishigi qo‘shimchalari qo‘shilganda, bir n orttiriladi: unga, unda, undan. Qaratqich, tushum kelishigi va qarashlilik shakli qo‘shimchasi –niki qo‘shilganida esa, -n tushiriladi: men+ning=mening, sen+ni=seni, sen+niki=seniki.. Kishilik olmoshlari gapda ega (Men keldim), to‘ldiruvchi (Senga aytaman), qaratqich aniqlovchi (Uning ukasi kelibdi), ot- kesim (Mening do‘stim sensan) vazifalarini bajaradi.



Download 1.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling