Qırqımı menen berilgen detaldıń aksonometriyalıq proekciyasın jasaw.

Qırqımı menen berilgen detaldıń aksonometriyalıq proekciyasın jasaw.
(izometriya,dimetriya)
Joqarida detaldin’ ko’rinisleri, kesimleri ha’m kesimleri haqqindag’i magliwmat penen tanistiq. Detaldin’ ko’rinisin ja’ne ha’m anig’iraq ko’rsetiw ushin bir tegislikte proeksiyalaw usili yag’niy aksonometrik proektsiyalaw usilinan paydalanamiz.
Aksonometriya grekshe so’z bolip, akso – ko’sher, metreo – o’lsheymen, yag’niy ko’sherler boyinsha o’lshew ma’nisin bildiredi.
Texnikada, qurilista buyimlardin’ kompleks sizilmalar du’ziwde orthogonal proektsiyalaw usili ken’ ko’lemde qollaniladi. Bul usildin’ abzallig’i usinnan ibarat, onda ha’r qanday buyimnin’ sizilmasi proektsiyalar tegisliklerine salistirmali kirispesten haqiyqiy o’lshemleri boyinsha proektsiyalanadi. Ba’lkim buyimnin’ eki ha’m u’sh ko’rinisi su’wretlengen, onin’ ha’r bir ko’rinisinde u’shinshi o’lshem jetispeydi. Bunnan tisqari bul usilda su’wretlengen detaldin’ ortogonal proektsiyalari ha’r qanday qa’niyge ushin qiyiniraq qiyal bere almaydi. Buyimnin’ ko’rinisin yag’niy ha’m anig’iraq ko’rsetiw ushin bir tegislikke proektsiyalaw usili yaki aksonometrik proektsiyalaw usilinan paydalanamiz.
1. qiysiq mu’yeshli aksonometriya –bunda proektsiyalar bag’dari aksonometrik tegislikke perpendikulyar boilmaydi.
2. Tuwri mu’yeshli aksonometriya –bunda ha’m proektsiyalar bag’dari aksonometrik tegislikke perpendikulyar bolmaydi. Bunnan tisqari qiysiq mu’yeshli ha’m tuwri mu’yeshli aksonometriya o’zgeriw koeffitsiyentlerine salistirmali to’mendegi tu’rlerge bo’linedi.

1. 
   Izometriya – bunda u = v = w koeffisientler o’zara ten’ boladi.
   
2. 
   Dimetriya – bunda ozgeriw koeffisientlerinen ekewi o’zara ten’ bolip, u’shinshisi bolsa olarg’a ten’ bolmaydi (u = w ≠ v ).
   
3. 
   Trimetriya – bunda o’zgarish koeffisentlari o’zaro teng bo’lmaydi, yani u ≠ w ≠ v .
   

Aksonometrik proyeksiya tu’rlerinen izotermiyaha’m diametriyani ko’rip shig’amiz.
Izometriya. Tuwri mu’yeshli izotermiytada koordinata bag’dari arasindag’i o’z-ara ten’ yaki 120⁰ boladi 29 a-ko’rinis. Qiysiq mu’yeshli izotermiyalardi koordinata oqlarinin’ o’z-ara jaylasiwi onin’ tu’rine baylanisli boladi. Qiysiq muyeshli friontal izotermiyada 23b-korinis koordinta kosherlerinin ozara jaylasiwina itibar berin.

a b c

29-korinis

Tuwri muyeshli izotermiyada shemnerdin elipps korinislerinde siziladi, bunda elippstin’ u’lken ko’sheri 1.22d g’a kishi ko’sheri 0.7d g’a ten’ boladi

30- ko’rinis
Dimetriya. Tuwri mu’yeshli diametriyada koordinata ko’sherleri 31-a- ko’rinisindegidey, qiysiq mu’yeshli diametriyada 31-b-ko’rinistegidey siziladi.
a b
31- ko’rinis

Tuwri mu’yeshli diametriyada shen’berdin’ ellips ko’rinisnde to’mendegishe siziladi 32-ko’rinis.

Proyeksiyalar tegisliklerge salistirmali parallel jaylasqan shen’berler ellipstin’ kishi ko’sherleri izotermiyag’a uqsas tiyisli ko’sherge parallel jaylasqan boladi, u’lken koordinata og’an perpendikulyar boladi.
Ortogonal dimetriyada ellipslerdin’ ko’sherleri to’mendegishe boladi: ellipstin’ u’lken ko’sheri 1.06d, kishi ko’sheri 0.35d g’a ten’. Frontal proyeksiyalar tegisliginde jatqan shen’ber ellipsinin’ u’lken ko’sheri 1.06d g’a, kishi ko’sheri 0.95d g’a ten’.

32- ko’rinis

Detallardin’ aksonometrik ko’rinislerin jasaw.
Buyumnin’ aksonometrik ko’rinisin jasawdan aldin onin’ aksonometrik eskizin qolda su’wretleop buyim haqqinda qiyalg’a iye bolip, son’ onin’ izotermiya yaki diametriyasin quriw maqsetke muwapiq. Detaldin’ eskizi yaki sizilmag’a tiykarinan onin’ aksonometrik proektiyasin jasawda koordinatalar usilinan paydalaniladi ha’m to’mendegi ta’rtip boyinsha islenedi.
1. Berilgen ha’r qanday detal ushin aksonometrik proyeksiyalar tu’ri (izometriya yaki dimetriya) aniqlanadi.
2. Jeterli bolg’an jey ajratilip, koordinata basi O noqatta belgilenedi ha’m aksonometrik X, Y ha’m Z ko’sherler siziladi.
3. Buyumnin’ ortogonal sizilmasinda X, Y ha’m Z koordinata ko’sherlerinin’ bag’dari belgilenedi.
4. Ortogonal sizilmadag’i o’lshemler boyinsha, denenin’ sim metriya ha’m ondag’i siziqlardin’ parallellik qa’siyetlerine a’mel qilg’an halda onin’ aksonometriyaliq proektsiyasi quriladi.
5. Buyumnin’ orthogonal sizilmasindag’i belgili noqatlardan paydalanip, onin’ biyiklik bo’limin ishki bo’limin ha’m qaptal ta’repleri quriladi.
33 – ko’riniste joqaridag’i ta’rtip boyinsha detaldin’ izotermiyasinin’ siziliwi ko’rsetilgen.

33- ko’rinis

Aksonometrik proektsiyasi boyinsha berilgen detaldin’ ko’rinisi diqqat penen u’yreniledi, ha’m onin’ payda etken elementleri qanday geometric denelerden du’zilgenligi aniqlanadi.

Detaldi u’sh ko’riniste bas ko’rinis, u’stinen ha’m shepten ko’rinisleri belgilenedi.
Bas ko’rinis sonday tan’lap alinadi ol detaldin’ ishki ha’m sirtqi du’zilisi haqqinda toliq mag’luwmat beriwi kerek. Qalg’an ko’rinisler bas ko’riniske salistirmali proektsion qiyal etiledi.
Detaldin u’sh ko’rinisi siziw qag’azinin’ maydanina ta’rtip penen ko’rinerli qilip jaylastiriladi. Sizilmanin’ ha’mme ko’rinisleri aldinnan jin’ishke(ja’rdemshi) siziqlar menen siziladi. Detaldi za’ru’r bolg’an shig’ariw ha’m o’lshem siziqlari o’tkiziledi. Detaldin’ o’lshem sanlari, o’lshem siziqlari u’stine 3.5 yaki 5 biyiklikte (h) ha’ripler menen O’z.DAV.ST 2. 304-96 g’a muwapiq jazip shig’iladi (36-ko’rinis).

36- ko’rinis