Qrup: 221 Fakültə

Sürünən inflyasiya niyə yaranır?
Qiymət səviyyəsinin cüzi artımı məhsulların yenilənməsi səbəbindən baş verə bilər. Müasir texnologiyalar daha maraqlı məhsullar buraxmağa imkan verir və onların qiyməti onların əvvəlki analoqlarından üstün göstərilir.
Əgər qiymət səviyyəsinin artımı təbii yolla baş vermirsə, onda onu dövlət özü qaldırır. Bu məsələn, yanacağın qiymətinin və kommunal ödənişlərin artırılması ola bilər. Amma hökumət bunu zərər vermək məqsədi ilə etmir. Sürünən inflyasiya sayəsində insanlar pulu toplamaq əvəzinə xərcləyirlər. Əgər qiymətlər uzun müddət dəyişdirilməzsə, istehlak fəallığının azalması baş verə bilər: İnsanlar pul yığmağa başlayarlar, çünki əmin olacaqlar ki, onların qiyməti düşməyəcək, bu da iqtisadiyyatın düşməsinə gətirib çıxara bilər. Qiymətlərin səviyyəsinin cüzi artımı isə hər bir ölkənin inkişafı üçün vacib olan tələbi stimullaşdırır.
Sürünən inflyasiya təhlükəlidirmi ?
"İnflyasiya" sözü demək olar ki, hər bir insanda mənfi emosiyalar doğurur, çünki məhsul və xidmətlərin bahalaşması pul çatışmazlığına gətirib çıxarır və insanlar özlərinə lazım olanı ala bilmirlər. Amma hər bir inflyasiya insanların maddi vəziyyətinə və iqtisadiyyata mənfi təsir göstərmir. Hətta bəzən o faydalı da ola bilir.
Mütəxəssislərin fikrincə, sürünən inflyasiya iqtisadiyyata mənfi təsir göstərmir. Qiymətlərin artımı ildə 10%-dan az olur və bu inkişaf edən bazar iqtisadiyyatı şəraitində olan ölkələr üçün normal sayılır. Əgər yeni malların alınması üçün imkan yoxdursa müasir məhsulların mağazalarda olması insanlara əvvəlki buraxılışdan olan malları almağa mane olmur. Belə çıxır ki, hər bir kəs özünə lazım olan malı ala və ya puluna qənaət edə bilər.
Yəni mülayim inflyasiya insanların həyat səviyyəsini yüksəltməyə və istehsalı stimullaşdırmağa xidmət edir. Qəribə səslənsə də bu belədir. Məsələn, adi adam və ya sahibkar bankdan kredit götürür, ona borc yükü düşür. İnflyasiya zamanı isə krediti ödəmək daha asandır, çünki faktiki ödənişin məbləği zaman keçdikcə dəyişmir, lakin qiymətlərin ümumi səviyyəsi ilə müqayisədə o, yalnız ildən-ilə azalır.
2. Sürətli (sıçrayışlı) inflyasiya sürünən inflyasiyadan fərqli olaraq çətin idarə olunandır. Qiymətlərin orta illik artımı 10% -dən 50% -dək (və bir qədər yüksəkdir). İnflyasiyanın bu növü keçid iqtisadiyyatı ölkələri üçün xarakterikdir. (90-cı illərin birinci yarısında) Pərakəndə satış qiymətlərinin artım tempi Polşada 20%-70%; Macarıstanda 19% -dən 35% -dək; Slovakiya və Çexiyada 10% -dən 55-60% -dək həddə olmuşdur.