Qurilish mexanikasi

Ma’ruza 5. 

 

 Statik aniqmas sistemalarni temperatura tasiriga xisoblash. 

 

              Tashqi muxum tempuraturasining o’zgarishi natijasida statik aniqmas sistema 

èlementlarida qo’shimcha zo’riqish kuchlari xosil bo’ladi. 

Bu zo’riqish kuchlarini aniqlash uchun kuchlar metodini tatbiq ètamiz. Statik aniqmas sistemalarni 

temperatura tasiriga kuchlar kuchlar metodi bilan xisoblash tartibiularni tashqi yuklar tasiriga 

xisoblash tartibidan farq qilmaydi,lekin kanonik tenglamalar sistemasidagi ozod xadlar urniga 

asosiy sistemada nomalum yo’nalishi bo’yicha temperaturadan xosil bo’lgan qo’shimchalar eziladi, 

yani:  

 

(6.10) 

δ 11X1+ δ 12X2+… +δ 1nXn +∆1t=0, 

δ 21X1+ δ 22X2+…+ δ 2nXn +∆2t=0,                                                                                                        

…………………………………. 

δ n1X1+ δ n2X2+…+ δ nnXn +∆nt=0, 

 

             Bunda   δ ii    va δ ik   -  asosiy sistemadagi birlik ko’chishlar, ularning miqdori 

temperaturaning o’zgarishiga bog’lik èmas; ∆1t , ∆2t ,…, ∆it   -asosiy sistemada nomalum 

zo’riqishlar yo’nalishi bo’yicha temperaturaning o’zgarishidan xosil bo’lgan ko’chishlar, ularning 

miqdori Mor formulasiga asosan aniqlanadi: 

 

∆it=∑α t1+t2⁄ 2∫ 

---

 

18 

 

              Bu yorda α - rama èlementlari materialining temreraturadankengayish koèffitsenti   t1 va    

t2    -    rama èlementlari shki va tashqi tolashalari temperaturasining o’zgarishi; d0-kundalang kesm 

balandligi.  

               Kanonik tenglamalar sistemasi ( 6.10) ni eshib, ramada temperatura o’zgarishidan xosil 

bo’lgan  X1, X2,… Xn      nomalum zo’riqishlar aniqlangan so’ng, uning eguvchi momentlari, 

kundalang va bo’ylama kuchlarning umumlashgan èpyurlari ( 6.13) formulaga asosan chiziladi, 

yani;  

   

M∑ M1X1+M2X2+…MnXn