Qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobining xususiyatlari bob. Qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil qilish asoslari

2.7-jadval
20 yil oyi uchun amortizatsiya ajratmalarini
qurilish obyektlari o‘rtasida taqsimlash hisob-kitobi

№	Asosiy vositalar guruhi	Jami amortiza­ tsiya summasi	%	Shu jumladan obyektlar bo'yicha
				A		В		V
				Summa	%	summa	%	summa
1	Bino va inshootlar	200000	15	30000	25	50000	60	120000
2	Masliina va asbob-uskunalar	600000	100	600000	-	-	-	-
3	Yuk tashish transport! ari	300000	10	30000	30	90000	60	180000
4	Avtobuslar	150000	20	30000	40	60000	40	60000
5	Boshqa asosiy vositalar	400000	5	20000	80	320000	15	60000
	Jami	1650000		710000		520000		420000

Yuqorida keltirilgan taqsimot asosida aniqlangan amortizatsiya xarajatlari mos ravishdagi qurilish obyektlari tannarxiga kiritiladi va 2010 «Asosiy ishlab chiqarish» schotiga ochilgan tahliliy schotlarda aks ettiriladi.

Tayanch iboralar Qurilish mashinalari va uskunalari - bu yerga mustahkam o‘matiladigan va relsda yurituvchi kranlar va elektrokranlar, ekskavatorlar, buldozerlar, beton qorish mashinalari, transporterlar, ko‘tarish-tushirish qurilmalari, grederlar, burg‘ulash, arralash, randalash, temir-tersaklarni kesish, ulash, bo'yoq, ohak va suv purkash apparatlari hamda stanoklari,
issiqlik pechlari, kompressorlar, o‘lchov tarozilari va boshqa maxsus mashina hamda uskunalar.
Transport vositalari - bu yuk va odam tashuvchi avtomashinalar, vagonlar, avtobuslar, traktorlar, pritseplar va boshqa transport vositalari.
Kapital investitsiya - bu qurilish tashkilotlarining yangi obyektlarni qurishga, eski obyektlarni kengaytirish, rekonstruksiya va Modernizatsiya qilishga, shuningdek asosiy vositalarni sotib olishga sarflagan mablagiari majmuasi.
Ko‘tarish krani ishi haqida bildirgi - bu ko‘tarish kranining qaysi obyektda ishlagani va bajargan ishining turlari, miqdori, sarflangan vaqt va boshqa ma’lumotlarni o‘zida mujassamlashtiruvchi, shuningdek bosh pudratchi vako‘tarish kranida ishlarni bajargan ixtisoslashgan qurilish tashkiloti o‘rtasida hisob-kitoblarni amalga oshirishga asos bo‘luvchi boshlangich hujjat.
Qurilish mashinasi yo‘l varaqasi - bu mashinistga qurilish mashinasini qurilish obyektiga yetkazish oldidan to‘ ldiriladigan, shuningdek o‘zida masliinaning nomi, texnik ma’ lumotlari, mashinistning ismi-sharifi, unga berilgan topshiriqlar, topshiriqni bajarishga kirishish va uni yakunlash muddatlari ko‘rsatiladigan boshlang‘ich hujjat.
Qurilish mashinasi va mexanizmi ishi to‘g‘risida bildirgi beton qorish, ekskavator, buldozer, greder va shu kabi qurilish mashinalari tomonidan har bir obyektda bajarilgan ishlarning turlari, miqdori, sarflagan vaqti va boshqa ma’lumotlarni o‘zida mujassamlashtiruvchi, qurilish mashinalari tomonidan bajarilgan ishning qiymati to‘g‘risidama’lumoti lomani tuzishga hamda bosh pudratchi va ixtisoslashgan qurilish tashkiloti o‘rtasida hisob-kitoblarni amalga oshirishga asos bo‘ luvchi boshlang‘ ich hujj at.
Qurilish mashinasi va mexanizmi ishi to‘g‘risida bildirgi-naryad

• 
  bu natural o‘ lchov birliklarida oichanadigan topshiriqlar va bajarilgan ishlarni rasmiylashtirish va hisobga olish uchun qo‘llaniladigan, topshiriqlar vaishlarhaqiqatdabajarilgach, bajarilgan ishlarni hisobga olishga, shuningdek mashinistlarga ish haqini hisoblash uchun asos boiuvchi boshlang‘ich hujjat.
  

Bajarilgan ishlar (xizmatlar) to‘g‘risida ma’lumotnoma - bu maxsus qurilish mashinalari va mexanizmlari tomonidan bajarilgan ishlarni tasdiqlovchi hujjat bo’lib, u pudratchi va buyurtmachilar (bosh pudratchi va subpudratchilar) o‘rtasidagi o‘zaro hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun asos boiuvchi schot-fakturalarga ilova qilinadi.

Qurilish mashinalarini saqlash va ekspluatatsiya qilish xarajatlari - bu qurilish mashinalari va mexanizmlari mashinistlari va haydovchilariga hisoblangan ish haqi, ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar, material xarajatlari, amortizatsiya ajratmalari, joriy va kapital ta’mirlash hamda turli xizmatlar qiymatining yig‘ indisi.
Qurilish mashinalari va mexanizmlariga hisoblangan eskirish (ainortizatsiya) summasi - bu qurilish tashkilotlari tomonidan mavjud qurilish mashinalari va mexanizmlari uchun qonun hujjatlarida, shuningdek hisob siyosatida nazarda tutilgan usullar hamda amortizatsiya me’yorlari asosida hisoblangan eskirish summasi.
Nazorat uchun test savol-javoblari

1. 
   Qurilish mashina va uskunalariga kirmaydi:
   

1. 
   ko‘tarish krani;
   
2. 
   ekskavator; v) buldozer; g) avtobus.
   

2. 
   Qurilish mashinasini sotib olish qiymati 10000000 so‘m, tashib keltirish xarajati 200000 so‘m, olingan kreditga to‘langan foiz - 150000 so‘m, vositachilik xarajatlari - 600000 so‘m, rasmiylashtirish xarajatlari-500000 so‘m, o‘rgatish xarajatlari 400000 so‘m. Qurilish mashinasining boshlangich qiymatini toping
   

1. 
   10000000 so‘m;
   
2. 
   10150000 so‘m; v)11700000so‘m; g)11300000 so‘m.
   

2. 
   testda keltirilgan ma’lumotlar asosida qurilish mashinasini kirim qilinishiga buxgalteriya yozuvini bering.
   

1. 
   Debet 0160 Kredit 6010 10000000 so‘mga;
   
2. 
   Debet 0130 Kredit 6010 11300000 so‘mga; v) Debet 0130 Kredit 0820 11700000 so‘mga; g) Debet 0160 Kredit 0820 11700000 so‘mga
   

4. 
   2-test ma’lumotlari asosida qurilish mashinasiga qilingan kapital investitsiyaga kiritilmaydigan summani va uni aks ettiruvchi yozuvni toping.
   

1. 
   Debet 0820 Kredit 6010 10000000 so‘m;
   
2. 
   Debet 0820 Kredit 6990 1300000 so‘m; v) Debet 9610 Kredit 6920 150000 so‘m; g) Debet 0820 Kredit 6990 400000 so‘mga
   

4.