Qutublanish asboblari o'rganish reja: Qutbsiz va qutbli moddalarning qutblanishi

Qurilma va tajribaning tavsifi
(Bu ishni bajarishdan oldin "Yorug‘likning qutblanishi"dan iborat qisqacha nazariya bilan tanishib chiqish kerak).
Malyus qonuniga binoan, polyarizator va analizatordan o‘tgan yoruq‘likning intensivligi polyarizator va analizator qutblanish tekisliklari orasidagi burchak kosinusining kvadratiga to‘q‘ri proporsionaldir.
. (5)
Qurilmaning chizmasi 9-rasmda tasvirlangan. Unda L – lampochkadan chiqayotgan yoruq‘lik nuri, qo‘zq‘almas P – polyarizatordan o‘tganda qutblanadi va nur o‘tgan o‘q atrofida erkin aylana oladigan A analizatorga tushadi. Analizator maxkamlangan D diskning shkalasidan A analizatorning burilish burchagi - ni o‘lchash mumkin. Polyarizator va analizatordan o‘tgan yoruq‘lik nuri Ф fotoelementga tushadi.
To‘g‘rilagichga ulangan fotoelementda hosil bo‘lgan fototokning qiymati mikroampermetr (mkA) bilan o‘lchanadi. Fotoeffekt qonuniga binoan fototokning qiymati yoruq‘likning intensivligi I ga proporsionaldir, ya’ni . U vaqtda fototok I_f ham cos² ga proporsional bo‘ladi. Agar I_f fototokning cos² ga boq‘lanish grafigi chizilsa, bunday bog‘lanish koordinata boshidan o‘tuvchi to‘q‘ri chizirdan iborat bo‘ladi.


O‘lchash va o‘lchash natijalarini hisoblash

1. Fototok I_f ning analizatorning burilish burchagi ga boq‘lanishini har 10^o dan oralatib, 0^o dan to 360^o gacha o‘lchanadi.

2. Burilish burchak kosinusining absolyut qiymati cos ga mos kelgan fototoklar I_fi ning va ularning o‘rtacha _f> qiymatlari quyidagi jadvalga yoziladi.
3. Jadvaldagi gorizontal burchaklar, masalan 60^o, 120^o, 240^o va 300^o ga mos kelgan cos=0.5 ga teng bo‘ladi.
4. Jadvaldagi xisoblash natijalariga asosan o’rtacha fototok _f> ning cos² ga boq‘lanish I=f (cos² ) grafigi chiziladi.