Quyash hám Jer baylanısları Joba


Jerdiń fizikalıq ózgeshelikleri


Download 47.52 Kb.
bet7/9
Sana21.04.2023
Hajmi47.52 Kb.
#1370209
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Quyash hám Jer baylanısları

Jerdiń fizikalıq ózgeshelikleri

Ekvatorınıń radiusi

6,378.137 km
(0.533 (jer))

polyus radiusi

6,356.752 km
(0.531 ths)

Siqiqligi

0.0033529

Ekvatorınıń radiusi

6,378.137 km
(0.533 (jer))

Maydonı

510,065,600 km2
(0.284 (jer))

Kólemi

1.0832073×1012 km3
(0.151 (jer))

Massasi

5.9742×1024} kg
(0.107 (jer))

Tıǵızlıǵı

5,515.3 g/sm3

Tartısıw kúshi (ekvatorda)

9.7801 m/s2
(0.376 g)

Ekinshi kosmik tezligi

11.186 km/s

Siderik sutka

0.997258 kun
(24.622962 soat)

Aylanıw tezligi

465.11 m/s
(ekvatorda)

Ekliptikaǵı aǵıw múyeshi

23.439 281°

Rektassenziya
(arqa polyus ushın)


(0 soat 0 daq 0 s)

Deklinatsiya

90°

Albedo

0.367

Sirtındaǵı temperatura
- min
- oʻrta
- max

185 K (−88 °C)


287 K (14 °C)
331 K (58 °C)

Jerdiń massası 5976 -6021 kg, bul bolsa Quyash massasınıń 1/330000 bólegine teń. Quyashdıń tartıw kúshi tásirinde Jer Quyash sisteması daǵı basqa planetalar sıyaqlı, Quyash átirapında sheńberden júdá az parıq etetuǵın elliptik orbita boylap aylanadı. Quyash Jerdiń elliptik orbitasi fokuslarinan birinde turadı. Sol sebepli de Jer menen Quyash arasındaǵı aralıq -jıl dawamında 147, 117 million km den (perigeliylya) 152, 083 million km ge shekem (afeliyaa) ózgerip turadı.
Jer orbitasining 149, 6 million km ga teń úlken yarım oqı Quyash sisteması sheńberinde aralıqlardı ólshewde birlik dep qabıl etiledi (qarang Astronomık birlik). Jerdiń orbita boylap etetuǵın háreket tezligi, orta esapta, 29, 765 km/s bolıp, 30, 27 km/s den (perigeliyda) 29, 27 km/s ge shekem (afeliyda) ózgerip turadı. Jer Quyash menen birge Galaktika orayı átirapında da aylanadı, galaktik aylanıw dáwiri 200 million -jılǵa jaqın waqıtqa teń, hárekettiń ortasha tezligi 250 km/s. Bawırlas juldızlarǵa salıstırǵanda Quyash Jer menen bir-galikda Gerkules juldızlar gruppasına qaray ~ 19, 5 km/s tezlikte háreket etedi.
Jerdiń Quyash átirapında aylanıw dáwiri-jıl dep ataladı hám Jer háreketi aspan deneleriniń qay-qaysısına hám aspan gúmbeziniń qaysı noqatına salıstırǵanda alınıwına qaray-jıl hár túrlı ataladı. Quyash orayınıń báhárgi teńkunlik noqatınan eki ret ket-má-ket ótiwi ushın ketken vaklta tropik-jıl dep ataladı. Tropik-jıl Quyash kalendarları ushın tiykar etip alınǵan hám ol 365, 2422 ortasha quyash táwliksine teń.

Download 47.52 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling