R e j a: Kirish. Olmosh, fe’l va ravish so`z turkumlari


Tasnifning bir asosda amalga oshirilishi lozimligi


Download 268.5 Kb.
bet3/23
Sana24.12.2022
Hajmi268.5 Kb.
#1054206
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23
Bog'liq
Olmosh, fe’l va ravish so`z turkumlari yuzasidan leksik-grammatik tahlil qilish.

2. Tasnifning bir asosda amalga oshirilishi lozimligi. Tasniflanuvchi butunlikni guruhlarga bo‘lish bir belgi, asos, mezon asosidagina amalga oshirilmog‘i lozim. Masalan, so‘z turkumlari uch – morfologik, semantik va sintaktik belgi asosida tasniflanishi mumkin. Lekin har bir tasnifda ularning birigagina tayaniladi. Tasnifda bunga rioya qilmaslik ikki xil xatoga olib keladi:
a) tasnifni amalga oshira olmaslikni keltirib chiqaradi. Masalan, so‘zlar morfologik jihatdan o‘zgaruvchi va o‘zgarmas, semantik jihatdan avtosemantik (mustaqil ma’noli) va sinsemantik (nomustaqil ma’noli) so‘zlarga bo‘linadi. Lekin ularni bir paytning o‘zida morfologik va semantik tasnif qilib bo‘lmaydi. Chunki o‘zgarmas so‘z avtosemantik ham, sinsemantik ham bo‘lishi mumkin. Masalan, ko‘makchi o‘zgarmas, sinsemantik, ravishlar o‘zgarmas, avtosemantik so‘z;
b) tasnifning bir bosqichining o‘zida goh u, goh bu asosni qo‘llash yoki biridan ikkinchisiga o‘tish tasnif izchilligiga putur etkazadi. Masalan, ergashgan qo‘shma gapning an’anaviy tasnifida tasnif dastlab sintaktik belgi asosida (ega ergash gap, kesim ergash gap, to‘ldiruvchi ergash gap, aniqlovchi ergash gap) boshlanib, semantik asos bilan davom etar va tugar edi: payt ergash gap, shart ergash gap, o‘rin ergash gap, to‘siqsiz ergash gap, natija ergash gap va h. An’anaviy usulda tasnif dastlab sintaktik belgi asosida amalga oshirilib, ikkinchi bosqichda semantik tasnif amalga oshirilsa, to‘g‘ri bo‘lar edi. Masalan (1-jadval):1-jadval

Ergash gap

Ega ergash gap

Кesim ergash gap

Aniqlovchi ergash gap

To‘ldiruvchi ergash gap

Hol ergash gap

Hol ergash gap

Sabab er-gash gap

O‘rin er-gash gap

Payt ergash gap

Shart ergash gap

Nati-ja er-gash gap

To‘siq-siz ergash gap

Maq-sad ergash gap

Dara-ja-miq-dor er-gash gap


Download 268.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling