R. H. Kushatov axborot xavfsizligi va intellektual mulkka kirishni boshqarish

1.4. Axborotni muhofaza qilishning keng qamrovli kontseptsiyasi
Axborotni samarali himoya qilish faqatgina ushbu muammoni hal qilishda ma'lum bo‘lgan barcha usullar va yondashuvlardan kompleks foydalanish natijasida mumkin bo‘ladi. Integratsiyalashgan himoya tushunchasiga bir qator talablar qo‘yiladi.
1. Axborot xavfsizligini talab qilinadigan darajasini ta'minlash uchun barcha zarur mexanizmlarni ishlab chiqish va muntazam foydalanish darajasiga etkazish;
2. Kerakli xavfsizlik darajasini amaliy amalga oshirish mexanizmlarining mavjudligi;
3. Ilm-fan va texnika taraqqiyotining erishilgan darajasi asosida axborotni muhofaza qilish bo‘yicha barcha zarur choralarni oqilona amalga oshirish vositalarining mavjudligi;
4. Axborotni qayta ishlash jarayonida barcha himoya choralarini maqbul tashkil etish va ta'minlash usullarini ishlab chiqish.
Barcha talablarni qondiradigan kontseptsiyani yaratish uchun yaqinda axborot xavfsizligi nazariyasi faol ishlab chiqildi, jumladan xavfsizlik vazifasi, xavfsizlik vositalari va xavfsizlik tizimi tushunchalari.
Himoya funktsiyasi - axborotni ishonchli himoya qilish uchun obyektiv zarur bo‘lgan shart-sharoitlarni yaratish, saqlash va ta'minlash maqsadida turli xil vositalar va usullar bilan muntazam ravishda axborot tizimida amalga oshiriladigan funktsional bir xil tadbirlar majmuidir.
Himoya funksiyalarining to‘liq to‘plami:
• beqarorlashtiruvchi omillarning paydo bo‘lishi uchun qulay sharoitlarning paydo bo‘lishining oldini olish;
• beqarorlashtiruvchi omillarning bevosita namoyon bo‘lishining oldini olish;
• namoyon bo‘lgan beqarorlashtiruvchi omillarni aniqlash;
• aniqlangan beqarorlashtiruvchi omillarning himoyalangan ma'lumotlariga ta'sirining oldini olish;
• beqarorlashtiruvchi omillar ta'sirini aniqlash;
• beqarorlashtiruvchi omillar ta'sirini lokalizatsiya qilish;
• beqarorlashtiruvchi omillarning mahalliy ta'sirining oqibatlarini bartaraf etish.
Ko‘pgina xavfsizlik funktsiyalarining to‘liqligi axborot xavfsizligi tizimlarini optimallashtirish uchun muhimdir. Himoya funktsiyalarini amalga oshirish resurslarni isrof qilish bilan bog‘liq.1- himoya chorasini amalga oshirishga sarflangan resurslar miqdorini (masalan, xarajatlarni) Ci deb belgilaylik. Ushbu faoliyatni muvaffaqiyatli amalga oshirish ehtimoli Pi sarflangan manbalarga bog‘liq
Pi = Pi (Ci).
Agar Rz0 axborot xavfsizligining ma'lum bir darajasini (ehtimolini) ta'minlash zarur bo‘lsa, unda xavfsizlik darajasini belgilanganidan kam bo‘lmagan darajada ta'minlaydigan bunday choralar tanlanishi kerak:
Ps> Ps0.
Shuni inobatga olgan holda, axborotni muhofaza qilish muammosi optimallashtirish sifatida shakllantirilishi mumkin: minimal darajada xarajat evaziga himoya darajasi ta'minlanadigan chora-tadbirlar ro‘yxatini aniqlash. Yana bir formuladan foydalanish mumkin: ma'lum darajada himoya xarajatlari darajasida axborot xavfsizligining eng yuqori darajasiga erishish.
Himoya funktsiyalarini amalga oshirishga himoya muammolarini hal qilish orqali erishiladi.