R. I. G im u s h, F. M. M a t m u r o d o V

2 .2 .3 . Innovatsion menejmentning tashkiliy shakllari 
va resurslar bilan ta’minlanishi
Ijtim oiy-iqtisodiy tizim larning innovatsion rivojlanish xiliga o ‘tishning 
tashkiliy boshqaruv jarayonining ta ’m inlanishi quyidagi tadbirlar m ajm uasi- 
dan iborat:
• Firm a yoki korporatsiyalarning ishlab chiqarish va sotish operatsiya- 
larini m arkazlashtirish.
• Ilm iy-texnik m ahsulotlarni oddiy m aqsadlar va oddiy operatsiyalar 
orqali ishlab chiqarishga yordam beruvchi egiluvchan tashkiliy texnologik 
tizim ini yaratish. Buning asosida ilmiy ishlab chiqarish tizim ini yangi av- 
lodini qabul qilish yoki m ukam m alashtirish yotadi.
• Istiqbolli sohalarini egallashga qaratilgan innovatsion tadbirkorlik 
firm alarini, ilmiy laboratoriyalarini yaratish.
• 0 ‘zida istiqbolli ilmiy izlanishiarni va ishlab chiqarish, m oliyalash- 
tirishni, ularning natijalaridan foydalanish huquqini egallash, m utaxassis- 
larini o ‘qitish va qayta o ‘qitishni moliyaviy jih atd an ta ’m inlash, m aslahat 
berish xizm atlarini olgan ilmiy tashkilotlar, oliygohlar va xususiy ilmiy 
izlanish firm alari bilan ham korlik qilishni shakllantirish.
• Ilm iy izlanish iishlarini olib borish uchun boshqa Firmalar bilan 
aloqani tashkil etish, yangilik firm alarni tashkil etish. Yirik inn ovatsion 
loyihalarni am alda q o ‘llash.
• T o r m utaxassisliklardan keng intergratsiyalashuvga o ‘tish asosida 
boshqaruvni dem okratik va koordinatsion usullarini rivojlantirish.
B erilg a n u su lg a is h c h ila rn in g im k o n iy a tla rin i o c h is h , ijo d in i 
rag‘batlantirish, yangilikka intilishni kuchaytirish, yangi, k o ‘p xom ashyo 
talab qilinm aydigan qarorlarni izlash kabi form a va m eto d lar xos.
Bunda tashkiliy strukturani, odatda, tekis deyiladi, shuning bilan birga yu- 
qori boshqaaivchilar va ijrochilar orasidagi daraja eng minimal hisoblanadi.
72

---

• Ilm , ishlab chiqarish va bozom i integratsiyalashuvi m uam m osi bilan 
bog‘liq butun ilmiy qayta ishlab chiqarish siklida strategik qarorlam i qabul qi- 
lishni ta ’minlovchi innovatsion anametik strategik m arkazlam i shakllantirish.
• Ilm iy, ilm iy-texnik va innovatsion faoliyat sohasida tashqi iqtisodiy 
aloqalarni am alga oshirish, aqliy m eh n atn i xalqaro taqsim lan ish id a q a t­
nashish, yirik innovatsion d asturlar va loyihalam i am alga oshirish.
I n n o v a ts io n x ild a g i riv o jla n is h k o m p le k s h o ld a re s u rs la r b ila n
t a ’m inlanishi va x o ‘jalik iqtisobiy tizim ini stabilligini sam aradorligiga alo- 
hida e ’tiborn i talab qiladi.
T izim i in novatsion xildagi rivojlanishiga o ‘tish d a iqtisodiy stabillik, 
sam aradorlikning sharti b o ‘lib, ichki o ‘zini rivojlantirish om illari m avjud- 
ligi hisoblanadi.
M enejm ent u lar qayta ishlanishiga tashkiliy, rag‘batlantiruvchi, resurs- 
larni, iqtisodiy, ijtim oiy, pisixologik va boshqa form al a m i kiritib beradi. Bu 
vazifalam i m enejm en t korporatsiyaning ilmiy m enejerlik b o ‘lim larini olgan 
strukturalar bilan birgalikda yaratilish yo‘li bilan yechish m um kin. Shuning 
u chu n kom pleks ilmiy texnik m arkaz (IT M ) tashkil etadi. M enejerlar bu 
m arkaz orqali k oф oratsiyada yangi ilmiy ishlarni tashkil qilishi kerak.
B ular orsida:
— ilmiy-texnik va innovatsion siyosatni ishlab chiqish va am alda qo'llash;
— koф oratsiyaning boshqa b o ‘lim!ari bilan birgalikda innovatsion bozor 
strategiyasini ishlab chiqishda qatnashish;
— eng iqtisodiy foydali innovatsion dastu rlar va loy ih alam i bajarilishi- 
ni tashkil etish va ishlab chiqish;
— ishlab chiqarishni texnologik bazasini, m ahsulotning raqobatbardosh- 
ligini t a ’m inlash;
— chet m am lak atlar ilmiy tashkilotlari bilan aloqani tashkil etish, texno 
parkda vench ur innovatsion formalarini yaratish va rivojlantirish orqali ichki 
innovatsion fak torlardan effektiv foydalanishni shakllantirish;
— kadrlarni (va boshqaruv kadrlarini) tayyorlash va qayta tayyorlash- 
da qatnashadi;
— ilm iy -te x n ik va innovatsion faoliyat so h a la rid a ko rpo ratsiy an in g
tashqi iqtisodiy aloqalarini tashkil etish;
— korporatsiyaning m uhim y o ‘nalishi va sohalari faoliyatida IT M ning 
asosiy tendensiyalariga m avsum iy izlanishlar olib borish;
— k o ф aratsiy an in g intellektual m ulkini saqlash va к о ф о п й ^ у а ishlab 
chiqarayotgan m ahsu lotning potenligini ta ’m inlash;
— k o rp o ra tsiy a d a ishlayotgan h a r b ir x o d im n in g ijobiy fao liy atin i 
kuchaytirishga qaratilgan rag‘batlantiruvchi shartlarini shakllantirish, shu 
bilan birga boshqaruvchilarining ham . M aqsadli ra q o b atd a k o ф o ratsiy a- 
ning stabilligini oshirish, ishlab chiqarish xarajatlarini kam aytirishga q ara­
tilgan dasturlarn i ishlab chiqishda qatnashish.
73

---