R. I. G im u s h, F. M. M a t m u r o d o V

Tez va arzon. K o‘pchilik korxonalarning eng katta xatosi — bu sifat 
m enejm enti tizim ini darhol korxonada mavjud b o ‘lgan barcha jaray o n - 
larga tatbiq qilishga intilishi. M a’lum ki, sifatni boshqarish ilk b o r Y aponi­
yada keng ko‘lam da q o ‘llanilgan bo ‘lib, bu borada jiddiy natijalarga erishish 
u ch u n y ap o n lar 5 yildan 10 yilgacha b o ‘lgan m u d d at vaqt sarfladilar. 
0 ‘zbekistonda ayrim korxonalar to ‘liq sifat tizim ini 8—12 oy m obaynida 
qurishga harakat qilm oqdalar, bu esa o ‘z navbatida korxona faoliyatida 
biror-bir jiddiy o ‘zgarishlar-yaxshilashlarsiz ko‘p d a n -k o ‘p jarayonlarning 
faqat rasmiy ravishda hujjatlashtirilishiga olib kelm oqda.
B unday vaziyat yuz berishiga y o ‘l q o ‘ym aslik u ch u n yuqorida qayd 
etilgan yondoshuvga am al qilish tavsiya etiladi. Y anada aniqroq ifodala- 
nadigan bo'lsa, boshlang‘ich bosqichda SM T ning m aqbullashtirilishi kor- 
xonaga eng k o ‘p m anfaat keltiradigan alohida funksiyalar bilan tatbiq etish
124

---

sohasini chegaralash ta k lif etiladi. Bu rahbariyat va xodim larga S M T ar- 
x itek tu rasi tark ib id ag i m ex an iz m larn in g foydaliligi va sam arado rlig in i 
nam oyish etadi h a m d a tartib o tla r va hujjatlashtirishni «rasmiy» va natija- 
siz ta tb iq e tish g a sa rfla n a d ig a n n o o ‘rin x a ra ja tla rg a y o ‘l q o 'y m a y d i. 
Shuningdek, S M T m exanizm lari m u n taza m ravishda korxonaning boshqa 
jarayonlari va funksiyalariga h am q o ‘llanishi m um kin.
B unday yondoshuvning yana bir m anfaatli to m o n i — bu SM Tni ish­
lab c h iq ish u c h u n sa rfla n a d ig a n k o rx o n a x a ra ja tla rin in g k am ay ish i. 
M a ’lum ki, S M T ni b ir jarayonga tatb iq etish, uni b u tu n korxonaga darhol 
q o ‘llash tadbiri u c h u n ketadigan sarf-x arajatlardan k o ‘ra an ch a kam dir. 
X ususan, S M T ni ishlab chiqish b o ‘yicha m aslahat xizm atlari qiym ati 15— 
30 m illion em as, balki 5-12 m illion so ‘m ni tashkil etadi. A m m o bunday 
yondoshuvda korxona rahbarlarisiz SM Tni tatbiq etishga q arorqilg an «zaif» 
jarayonlarni k o ‘rish, qayta tuzish, avtom atlashtirish borasida k atta tajribaga 
ega b o ‘lgan konsalting firm alarini tanlashlari zarurligini yodda tutish m uhim
aham iyatga egadir.
Faqat bir xil hujjatlar va ichki auditorlar bilan t a ’m inlovchi, lekin zaruriy 
jarayonlarni tu b d an qayta tashkil etishga q o d ir b o ‘lm agan m aslahatchi- 
larni tan lash m aqsadga m uvofiq em as. B oshqacha qilib aytganda, agar siz 
rejalashtirish jara y o n in i m aqbullashtirsangiz, konsultatsiya firm angiz o ‘z 
shtatida rejalashtirish singari jarayonlar b o ‘yicha m utaxassislarga ega b o ‘lishi 
lozim.
Va nihoyat, ta k lif etilayotgan yondoshuvdagi uch in ch i jih at — S M T
ishlab chiqishni boshlashdan to uning sertifikatlanishigacha b o ‘lgan vaqt- 
ni qisqartirish. Tajriba, tizim ni tatb iq etish aniq belgilangan sohada am al­
ga o sh irilsa, u n in g y a n a a a te z ro q y a ra tilish i va sertifik a tsiy alan ish in i 
k o ‘rsatdi.