R s toshkent – 2021 y. Reja

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
2-MAVZU:REGRESSION TAXLILNING NAZARIY
ASOSLARI
TAYYORLADI: URUNOV.R.S
TOSHKENT – 2021 y.
Reja:
2.1. Regressiya to’g’risida tushuncha
2.2. Bog‘liq va bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchilarni tanlash.
2.3 Korrelyatsiya koeffitsientining turlari va hisoblash usullari.
Oldinki mavzuda aytib o’tilganidek ekonometrikada statistika usullari keng qo’llaniladi. Ekonometrika iqtisodiy o’zgaruvchilar orasidagi o’zaro bog’lanishni miqdoriy jihatdan ifodalashni maqsad qilgan holda u avvalo regressiya va korrelyatsiya usullari bilan bog’langan.
2.1. Regressiya to’g’risida tushuncha
Bog’lanish turlari
Balansli bog’lanish
Komponentli bog’lanish
Omilli bog’lanish
Korrelyatsion bog’lanish
Funktsional bog’lanish

Statistik boglanish turlari

Balansli bog’lanish korxona resurslari (mablag’lari)ning yaratilishi manbalari va ulardan foydalanishni ifodalaydi.
Komponentli bog’lanish
Ko’rsatkichlarning komponentli aloqasi ko’paytuvchi shaklida ko’rsatkichga kirgan alohida komponentlarning o’zgarishi natijasida statistik ko’rsatkichning o’zgarishini ifodalaydi.
Omilli bog’lanishda ikki belgi: omil va natijaviy belgi qatnashadi
Omilli bog’lanish o’z navbatida funktsional va korrelyatsion bog’lanishlarga bo’linadi.
Funktsional bog’lanishda bir o’zgaruvchi belgining har qaysi qiymatiga boshqa o’zgaruvchi belgining aniq bitta qiymati mos keladi. Bunday bog’lanishning muhim xususiyati shundaki, bunda hamma omillarning to’liq ro’yxatini va ularning natijaviy belgi bilan bog’lanishini to’la ifodalovchi tenglamani yozish mumkin.
Masalan, uchburchakning yuzi (S) faqat uning asosi (a) bilan balandligi (h) ga bog’liq,
Bu erda «a» va «h» omil,
- mutanosiblik koeffitsentidir.

matematika Kursidan Ma’lumki Funktsional Boglanishlar Mavjud. Yani Ikkita To’plamni Oladigan Bo’lsak Birinchi Toplamning Bir Birligiga Ikkinchi To’plamning Bir Birligi To’g’ri Kelsa Bu To’g’ri Chiziqli Boglanish Deyiladi

y1.
y2.
y3.

matematika Kursidan Ma’lumki Funktsional Boglanishlar Mavjud. Yani Ikkita To’plamni Oladigan Bo’lsak Birinchi Toplamning Bir Birligiga Ikkinchi To’plamning Bir Birligi To’g’ri Kelsa Bu To’g’ri Chiziqli Boglanish Deyiladi

.x1
.x2
.x3
Korrelyatsion bog’lanish turlari
Bog’lanishlar yo’nalishi bo’yicha
Teskari bog’lanish
To’g’ri bog’lanish
Analitik ifodalanishiga ko’ra
Chiziqli bog’lanish
Chiziqli bo’lmagan bog’lanish
Omillarning soniga ko’ra
Bir omilli bog’lanish
Ko’p omilli bog’lanish
Hodisalar orasidagi o‘zaro bog‘lanishlarni o‘rganish ekonometrika fanining muhim vazifasidir. Bu jarayonda ikki xil belgilar yoki ko‘rsatkichlar ishtirok etadi, biri erkli o‘zgaruvchilar, ikkinchisi erksiz o‘zgaruvchilar hisoblanadi. Birinchi toifadagi belgilar boshqalariga ta’sir etadi, ularning o‘zgarishiga sababchi bo‘ladi. shuning uchun ular omil belgilar deb yuritiladi, ikkinchi toifadagilar esa natijaviy belgilar deyiladi.
2.2. Bog‘liq va bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchilarni tanlash
Omillarning har bir qiymatiga turli sharoitlarida natijaviy belgining har xil qiymatlari mos keladigan bog‘lanish korrelyatsion bog‘lanish yoki munosabat deyiladi(2.1-rasm). Korrelyatsion bog‘lanishning xarakterli xususiyati shundan iboratki, bunda omillarning to‘liq soni noma’lumdir. Shuning uchun bunday bog‘lanishlar to‘liqsiz hisoblanadi va ularni formulalar orqali taqriban ifodalash mumkin, xolos.
Omil va natijaviy belgi orasidagi bog’liqlik analitik ifodalanishiga ko’ra quyidagi ko’rinishda bo’lishi mumkin:
Bu erda : Y va X - regressiya tenglamasining o’zgaruvchilari; a0 va a1 - regressiya tenglamasining parametrlari
Regressiya tenglamasining parametrlarini aniqlashda “qoldiqlar” kvadrati yig’indisini minimallashtirishga asoslangan “eng kichik kvadratlar usuli” qo’llaniladi.
Funktsiyaning minimumini aniqlash uchun a0 va a1 parametrlar bo’yicha birinchi tartibli hosilalarni nolga tenglashtiramiz:
Ижтимоий-иқтисодий ҳодисалар ўртасидаги боғлиқликни ўрганишнинг муҳим масалаларидан бири омил ва натижавий белгининг ўзаро боғланиш кучи (зичлиги)ни аниқлашдан иборат. Зичлик корреляция коэффициентлари орқали ўлчанади.
2.3 Korrelyatsiya koeffitsientining turlari va hisoblash usullari.
Эътиборингиз учун раҳмат!