R. X. Maksudov

4.3a-rasm)\
tg y= (P fZ i)/(^ ,-d 1)=7im-zl/H-m-q=z1/q. [4.2]
yoki jadvaldan tanlash mumkin.
Demak, chervyak diametri koeffitsiyenti- 
4.3a-rasm.
ning qiymati oshishi bilan o ‘ram ning k o ‘ta- 
rilish burchagi kamayadi,natijada vint-gayka 
nazariyasiga asosan uzatmaning f.i.k kam aya­
di.
C hervyak o 'ram in in g b o i u v c h i diametri b o 'y ic h a tish kallagining 
balandligi h a l= h a 2 = m ; Tish oyqchasining balandligi h f I=hf2= l , 2 m;
93
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

C herv y ak n in g tashqi diametri d ii, = d l+ 2 h (i]=:d 1+2m; chervyakning o ‘ram 
osti diametri d n = d , -2h/1= d , -2,4m.
_______ __________________________ _________________________
4.1-jadval
m,
mm
Q
m, mm
q
2
8; 10;( 12); 12.5; 16;20
(7)
(12)
2.5
8; 10;C 12); 12.5; 16;20
8
8; 10; 12.5; 16;20
(3)
С10);( 12);
10
8; 10; 12.5; 16;20
3.15
8; 10; 12.5; 16;20
(12)
(10xx)
3.5
10;(12x);(14x)
12.5
8; 10; 12.5; 16;20
4
8;(9); 10;( 12X); 12.5; 16;20
(14)
g X X X
5
8; 10; 12.5; 16;20
16
8; 10; 12.5; 16;
(6)
(9); 10
20
6.3
8; 10; 12.5; 14; 16;20
x 
Z[ =\
b o ‘lganda qavs ichidagi qiym atlar iloji boricha ishlatilmaydi. 
xx Z 1=l .2*bo‘lganda 
xxx Z 1=2 b o ‘lganda
C hervyakli 
g'ildiraknirm asosiy geom etrik 
o ‘lchamlaridan biri tish b o ‘luvchi aylanasining 
o ‘lchami d 2= m z2 bunda; z2-chervyakli g ‘ildi- 
rak tishlar soni. Q u v v at uzatadigan uzatm alar 
uchun Z2min"26-28. A sosan z 2=32-63 olinadi, 
lekin 
z 2< 8 0
boMishi kerak z2 ning qiymati 
oshishi bilan chervyakli g “ildirak diametri 
kattalashadi, tayanchlar o ‘rtasidagi 
masofa 
oshadi, bu esa cherv y ak n in g deformatsiyasini 
oshirish mumkin.
G ‘ildirak tishlarining balandligi, oyqchasining 
va kallagini balandligi h a2=m;
h f 2 = 1 , 2 m
.
[4.3]
G 'ild ira k n in g diametrlari siljish koeffitsienti 
ishlatilmaganda: 
d 2= m z 2, d a2=d2+ 2m, d n- d 2-2,4m.
Chervyakli g ‘ildirakning en g katta tashqi diametri c h ervyakning kirim 
soniga nisbatan 2y=100° b o ‘lganda quyidagicha aniqlanadi:
z,
1
2
4
d aT2
< da2+ m
Ьг
< d a2-t-2m
< 0,6 7 d al
94
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Siljitish koeffitsiyentini ishlatishdan maqsad o ‘qlararo masofa 
qiymati standart qiym atga ega boMishini, nostandart yopiq uzatmalarda 
esa o ‘qlararo masofani butun son boMishini ta ’minlashdir.
Siljish koeffitsiyenti faqat chervyakli g ‘ildiraklar uchun ishlatiladi. 
B unda o'q lararo masofa qiymati aniqlangach, siljish koeffitsiyenti 
quyidagicha boMadi: