R. X. Maksudov

r \ =
0 ,7-0,7 5 
0,75 - 0,82 
0.87 +0,92
Ilash ish d a hosil b o‘igan k uch­
lar. 
Ishiayotgan 
chervyak 
va 
chervyakli g ‘ildirakning ilashish 
c h iz ig ‘idan aylanma, markaziga 
intiluvchi ham da b o ‘ylam a kuch­
lar hosil b o ‘ladi. B unda chervyak- 
dagi 
aylana kuch miqdori jiha- 
tidan g ‘ildirakdagi o ‘q b o ‘ylab 
y o 'n a lg a n
kuchga teng boMib, 
quyidagi ifodadan aniqlanadi (4.6- 
rasm).
F, = F e;= 2 T 1/d ,H
[4.20]
G ‘ildirakdagi aylana kuch esa chervyakdagi o ‘q b o ‘ylab y o ‘nalgan 
kuchga teng.
F , , = F [4.21]
U zatm adagi markazga intiluvchi kuch quyidagicha b o ‘ladi:
F2
= 
Fr ■
 tga
= 0,364 ■
Fr
[4.22]
Chervyak va ch ei^yakli g ‘ildirakdagi burovchi m om entlar o ‘zaro 
quyid ag ich a b o g l langan:
T2
='/; 
-u-t
[4.23]
4.3-§. C hervyakli uzatm alarn i kontakt k uchlanish b o ‘yich a
tek sh irish
Chervyakli: uzatm alarda sirpanish tezligi katta boMganligi h am d a 
bu tezlikning y o ‘nalishi kontakt chizig‘iga nisbatan noqulay jo y - 
lashganligi sababli chervyakli g ‘ildirak tish ishchi yuzasining yeyilish va 
yulinib chiqish hollari k o ‘proq sodir bo ladi. Bu hollarni oldini olish 
uchun uzatm ada chervyak va chervyak g ‘ildirak antifriksion mate- 
rialdan tayyorlanadi, ham da kontakt kuchlanish b o ‘yicha tekshiriladi, 
bunda a n< [ a n] shart bajarilishi kerak. C her\'y ak g ‘ildirak gardishi 
chervyakka nisbatan y u m sh o q m aterialdan tayyorlanganligi uchun 
asosan shu g ‘ildirak gardishi kontakt kuchlanish b o ‘yicha tekshiriladi.
4.6-rasin.
98
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B unda silindrsimon va konussim on uzatmalardek Gerts formulasidan 
foydalanamiz, v a ’ni:
o„= j.