R. X. Maksudov

d
Pk ~ 
R 
2 cos 
p
boMuvchi aylanasining diametri,
dk
= 
2pk =
3.18-rasm .
2 cos 
P
Ekvivalent tishlar soni
dL
.
d_
m „ ( c o s 2 /3)
w;(cos3 
/3)
 
cos3/?
[3.15]
bunda: г - gMldirakning tishlar soni.
D emak, 
[3
- burchakni oshishi bilan «keltirilgan» tishlar soni 
zk
ni 
qiy m atining oshishi, tishni mustahkam ligining oshishga sabab boMadi.
Ilashishda hosil boM­
gan kuchlar. Ilashish chizi- 
gMdan 
normal 
Fn 
kuch 
tashkiliy aylanma F t mar- 
kazga intiluvchi Fr ham da 
b o ‘y lam a 
Fa 
kuchlariga 
boMinadi, 
3.19-rasm,
bun­
da,
F, = 2 T J d . .
3.19-rasm .
Fr
= 
Ft ■ t g a
/ cos 
P \
 
F = 
Ft ■ tg/3
(3.16)
77

---

Bu uzatm alarda-Ft, Fr kuchlam i y o ‘nalishi tishli silindrsim on 
uzatm adek boMib, b o ‘ylam a kuch Fa o ‘qqa parallel tayanchga tom on 
y o ‘nalgan b o ‘ladi.
Yetaklovchi tishli g ‘ildirak uchun aylanishga urinma shaklda tes- 
kari y o ‘nalgan. Yetaklanuvchi gMldirak uchun aylanm a tomon yonalgan.
Q iya tishli silindrsim on uzatmalarni bu kamchiliklar shevron tishli 
silindrsim on uzatm alarda b artaraf etilgan. T ayanchlarda o ‘rnatilgan 
podshipniklarga tushadigan kuchlam i kamaytirish uchun qiya tishli 
uzatm alarda qiyalik burchagi f3<20° gacha shevron tishli uzatm alarda 
(3>40° . gacha chegaralash tavsiya etiladi.