Радиоалоқа қурилмалари ва тизимлари кафедраси

Ҳаракатдаги сотали радиоалоқа тизимлари.

1. 
   Ҳаракатдаги сотали алоқа тизими қурилиш принципи ва частота режаланиши.
   

Ҳаракатдаги сотали алоқа тизими (ҲСАТ) қурилиш принципига мос равишда R радиусли хизмат ҳудуди шартли равишда ташқи чизилган айланаси R га тенг соталарга бўлинади, сотани идеал шакли айланадир, лекин майдонлар ва ўзаро таъсирларини ҳисоблашни осонлаштириш мақсадида асос қилиб тўғри олтибурчак олинган. Аслида, худуд рельефи, қурилиш ва бошқа факторлар ҳисобига сота нотўғри айлана шаклига эга.
4.2. Алоқанинг бирламчи сигналлари.
Хабарнинг асосий характеристикалари
Ҳамма турдаги хабарлар тасодифий вақт функциялари ҳисобланади. Ностанционар тасодифий жараён турли характеристикаси п–ўлчамли тақсимлаш қонуни ҳисобланади. Частота спекторининг кенглиги ва энергетик параметрларни бўлиш етарли бўлади.
Хабарни асосий энергетик параметрлари ўртача ва энг катта қувватлари, динамик диапазонлар ҳисобланади.
Частотани максимал девиацияси.
– нормал шароит 1,5 кГц – 250Гц
–чегаравий қиймат 1,5кГц – 500Гц
Базавий чтанцияни кабул қилиш қурилмаси 12,5 кГц частота б-н ажратилганда 193,2125-199,4875 МГц частота диапазонида 58-каналдан 560 каналгача бўлган каналларнинг биридан сигнал қабул қилади.
Частотанинг абсолют барқарорсизлиги – 1 кГц дан ошмаслиги керак, 300 Гц –2,25 кГц частота полосасида АЧХ нинг нотекслиги 3 дБ дан катта бўлмаслиги керак.
МРТ 1343 стандарти абонент станциялар радиоинтерфейсига қўйиладиган талабларни аниқлайди, базавий станцияга қўйилган талабларга мос келади, фақат частота барқарорсизлиги – 1,5кГц гача рухсат берилади.

3. 
   Ҳаракатдаги сотали алоқа тизимларининг мавжуд бўлган стандартлари
   

1-расмда ҳаракатдаги алоқа тармоқларини классификацияси келтирилган. Унинг ичига ердаги ва сунъий йўлдош орқали умумий фойдаланиш ҳаракатдаги алоқа тармоғи киритилган, улар ёрдамида тармоқ абонентларига электрон алоқанинг турли хизматлари, умумий фойдаланиш телефон тармоғидаги абонентлар билан ҳам алоқа ўрнатиш имкони ҳам берилади. Абонентлар ўз тармоқларига радио каналлари бўйича уланадилар, улар ҳаракатдаги абонент станциялари (АС) билан базавий станциялар (БС) орасидаги радио каналдир. АС ни тармоққа уланиши шундай ташкил қилинган. БС лар орасида радио линиялар ёки кабел алоқа линиялари ёрдамида транспорт тармоғи қурилади. Уланиш тармоғи билан транспорт тармоғи биргаликда ҳаракатдаги алоқа тармоғини ҳосил қилади.
Умумий фойдаланиш телефон тармоғи билан ўзаро таъсир иерархияни ихтиёрий махаллий, ҳудуд ичида ва шаҳарлараро сатҳида ташкил қилиш мумкин.

4.1-расм. Ҳаракатдаги алоқа тармоқларининг классификацияси.

ҲСАТ авлодлар бўйича бўлинади. Биринчи авлод – бу аналог стандарт тизимлари. Иккинчи авлод – бу рақамли стандарт тизимлари ва ниҳоят IMT-2000 Ҳозирда ҲСАТ ни учинчи авлоди сифатида кўриляпти. ҲСАТ нинг стандартлар мисоли 4.1-жадвалда келтирилган.

Ҳозирги пайитда иккинчи авлод тизимлари кенг тарқалган ва учинчи авлод тизимлари ривожланишининг бошида турибмиз, биринчи авлод тизимлари эса аста-секинлик билан фойдаланишдан чиқариб ташланяпти.
4.1-жадвал

Стандарт	Стан­дартнинг тўла номи	Час­тоталар диапазони, МГц	Амалга киритилган йил
Аналог стандартлар
NMT 450	Nordic Mobile Telephony	450	1981
AMPS	Advanced Mobile Phone System	800	1983
TACS	Total Access Communication System	900	1985
NMT-900	Nordic Mobile Telephony	900	1986
Рақамли стандартлар
GSM-900	Global System for Mobile Communication	900	1991
D-AMPS	Advanced Mobile Phone Service	800 - 1800	1991
DCS-1800	Digital Cellular System	1800	1992
PDC	Personal Digital Cellular	800 (900) - 1500	1994
CDMA	Code Division Multiple Access	800 - 1800	1995

3.