Radioelektronika asoslari

---

1-Mavzu. 
"Radioelektronika 
asoslari" 
faniga 
kirish.
Radioelektronikaning asosiy tushunchalari. Axborotlarni uzatish, qabul qilish, 
qayta ishlash tizimlari to'g'risida umumiy tushunchalar.
Radioelektronika XX asrning o’rtalarida radiotexnika va elektronika 
fanlarining yutuqlari asosida yuzaga kelgan fan sohasi hisoblanadi. Uning asosini 
radiotexnika fani tashkil etadi. Maʻlumki, radiotexnikaning asosiy vazifasi 
elektromagnit to’lqinlar yordamida axborotlarni uzatishdan iborat. Shuningdek, 
radiotexnika elektr tebranishlarni kuchaytirish, generatsiyalash, elektr signallarini 
o’zgartirish va elektromagnit to’lqinlar yordamida mashina va mexanizmlarni 
maʻlum masofadan turib boshqarish kabi masalalar bilan shug’ullanadi. Radio 
lotincha “radio” so’zidan olingan bo’lib, nurlatmoq degan maʻnoni anglatadi. 
elektronika esa zaryadlangan zarralarning turli muhitlar: vakuum (gaz, qattiq jism) 
hamda ularning chegaralarida ro’y beradigan elektron jarayonlar haqidagi fan. 
Shuningdek, elektronika elektronlarning elektr va magnit maydonlar bilan o’zaro 
taʻsiri natijasida yuzaga kelgan fizikaviy hodisalar va ularga asoslangan elektron 
asboblarni ishlab chiqish bilan shug’ullanadi. 
Elektron va yarim o’tkazgichli asboblar hozirgi zamon radioelektron 
qurilmalarining asosini tashkil etadi.
Keyingi 
yillarda 
Elektronika 
va 
signallarni 
qayta 
ishlashning 
mikroelektronika, funktsional elektronika va raqamli elektronika kabi sohalari jadal 
rivojlandi. 
Bu 
fan 
sohalarining 
erishgan 
yutuqlari 
asosida 
EHMlar, 
mikroprotsessorlar, robototexnikaning yangi avlodlari, nurtolali aloqa tizimlari 
axborot texnologiyalari va internet tizimlari yaratildi.
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda robototexnika, komp’yuter texnikasi, 
axborot texnologiyalari va Internet tizimlari kabi sohalar rivojlantirildi. Hozirgi 
paytda xalq xo’jaligining barcha sohalarini komp’yuterlashtirish, EHM larni texnik 
qurilmalar bilan bog’lash, ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish bo’yicha 
yuqori ko’rsatkichlarga erishilgan. 
Mikroelektronika qurilmalarini yaratish, texnologik jarayonlarni boshqarishni
avtomatlashtirish va fan-texnikaning muhim tadqiqotlarini o’tkazishga oid 
masalalarni echishda radioelektron qurilmalardan samarali foydalanishni talab etadi. 
Xalq xo’jaligi, sanoat va texnikaning Elektronika va signallarni qayta ishlash 
qurilmalari qo’llanilmagan biror sohasini topish qiyin. Masalan, Elektronika va 
signallarni qayta ishlash qurilmalari asosan tibbiyotda, hisoblash texnikasida, 
Shuningdek, avtomatika, geologiya, meterologiya va texnikaning turli sohalarida 
qo’llanilib kelinmoqda. Mikroprotsessorli texnika yutuqlari va vositalarini xalq 
xo’jaligiga qo’llash natijasida xalq farovonligi oshib bormoqda. 
Mamlakatimiz mudofaa qobiliyati va iqtisodiyotini mustahkamlashda ham 
Elektronika va signallarni qayta ishlashning roli beqiyosdir. 
Dastlab radiotexnika asosan radioaloqani amalga oshirish va uni 
takomillashtirish usullari bilan Shug’ullangan bo’lsa, keyinchalik elektronikaning 
taraqqiy etishi tufayli uning qo’llanish sohalari kengayib, televideniya, 
telemexanika, 
radiolokatsiya, 
hisoblash 
texnikasi, 
radiospektroskopiya,
radioastronomiya, robototexnika kabi fan sohalari yuzaga keldi. 

---

Ayniqsa, mikroelektron qurilmalarni ishlab chiqish va ularni fan-texnikaning 
turli sohalariga joriy etishda, radioaloqaning yangi turlarini yaratishda, Shuningdek, 
moddalar tarkibi va strukturasini tahlil etishda, elektron nazorat qurilmalari hamda 
texnologik jarayonlarni boshqarishni avtomatlashtirishda Elektronika va signallarni 
qayta ishlash fani yutuqlaridan keng foydalanib kelinmoqda. Radiotexnik 
usullarining ko’pligi va qulayligi ulardan fan-texnikada, ishlab chiqarish va xalq 
xo’jaligining ko’pgina tarmoqlarida keng foydalanish imkonini yaratdi. 
Radioaloqani amalga oshirishda elektromagnit to’lqinlarni hosil qilish, ularni 
tarqatish va qabul qilish kabi radiotexnik jarayonlar muhim ahamiyatga ega.