Rangli metallar ishlab chiқarish

I - gruppaga nixoyatda toza alyuminiy kiradi. Bunday alyuminiyda sof alyuminiyning miқdori 99,999% dan kam bo’lmaydi va u A- 999 deb markalanadi.
II – gruppaga juda toza alyuminiy kiradi. Uning
A-995; A-99; A-97; A-95; markalari buladi.
III – gruppaga esa texnikaviy toza alyuminiyning
A-85; A-8; A-7; A-6; A-5; A-0; va A markalari bo’ladi. A markali alyuminiydagi kushimchalar mikdori 1% ga etadi. Alyuminiydan elektrotexnikada ximiyaviy apparatlar tayyorlashda foydalaniladi.

2. 
   Mis ishlab chiқarish.
   

Ҳomaki misni maҳsus konvertorlarda suyuқ shteyndan ҳavo ҳaydash yuli bilan olish usuli mavjud. Konvertorga shteynni қuyishdan avval konvertor shunday xolga keltiriladiki, uning ogzidan shteyn қuyilganda u ҳavo xaydaladigan furma teshiklaridan oқib ketmasligi kerak. Keyin esa uning ogzidan avvalo suyuқ shteyn, uning yuzasiga esa flyus (қumtuprok) solinadi, sungra 0,8-1,2 at bosimdagi ҳavo trubadan furma orқali xaydalib konvertor ish xolatiga keltiriladi. Shu vaқtdan ish jarayoni boshlanadi. Shteynning zichligi misnikidan kichik bulganligi uchun ish davomida bir necha bor tuldirilib turish bilan konvertor sigimidan to’la foydalaniladi.
Konvertorda o’tadigan jarayonni 2 ta bosқichga bo’lish mumkin.
1) Bu bosқichda temir (II)-sulfid oksidlanadi va ҳosil bulgan temir (II)-oksid қumtuprok bilan birikib shlak ҳosil қiladi.
2FeS+3O₂=2FeO+2SO₂^↑+Q
2) Bu davrda konvertorda қolgan Cu₂S ҳavo kislorodi bilan reakstiyaga kirishishi uchun қulay sharoit tugiladi.
2Cu₂S+3O₂=2Cu₂O+2SO₂^↑+Q kkal (kj)
Ҳosil bo’lgan Cu₂O kolgan Cu₂S bilan reakstiyaga kirishib misni қaytaradi.
Cu₂S+2Cu₂O =6Cu+2SO₂^↑-Q kkal (kj)
Bu jarayon 15-20 soat davom etadi va maxsulot konvertorning oғzidan chiқariladi. Ҳomaki misning 98,5-99,5 foizi mis, қolgani қo’shimcha metallar (Fe, Ni, Pb, va boshқalardan iborat bo’ladi). Xomaki misdan қuyma plitalar olinadi. Undan texnika maқsadlari uchun foydalanib bo’lmaydi, chunki uning tarkibida 0,05-1,5% gacha қo’shimchalar bo’lganligi uchun bunday misning mexanikaviy va fizikaviy ҳossalari yomon bo’ladi. Bunday mislarni texnikada ishlatish uchun, қo’yidagi 2 usulda tozalanadi. a) termik usul: b) elektrolez yuli bilan.