Rangtasvir texnikasi va ashyolar texnologiyasi

QORA BO'YOQLAR 

Uzum qora bo'yog'i 

Kimyoviy  tarkibiga  ko'ra  yog'och  ko'miri  bilan  kul  qo'shil-  masiga 

o'xshashligi  bor.  Havosizlik  sharoitida  yosh  tok  nav-  dalari  va  uzum 

urug'ini kuydirish natijasida pistako'mirga ay- lanadi, bu — pigmentdagi 

kul miqdorining ko'payishiga olib keladi. 

Uzumdan olingan qora bo'yoqqa oq aralashganda sovuq tusga kiradi, 

bu  xususiyati  bilan  shaftoli  qoraga  yon  beradi.  Qora  bo'yoq  oq  bo'yoq 

bilan qorishganda ko'kish tusga ega bo'ladi. 

Xarakterli  xususiyati:  a)  bo'yoq  kuydirilgan  suyak  bilan  gaz 

kuyindisi oralig'idagi joyni egallaydi; b) katta berkituvchan- likka ega; d) 

boshqa bo'yoqlar bilan qorishganda kuydirilgan suyak — qora bo'yoqqa 

o'xshashligi bor. 

Uzum  qora  bo'yog'i  yorug'ga  chidamli,  yorug'  ta'sirida  dastlabki 

rangi o'zgarmaydi. 

Bo'yoq oltingugurt vodorod va oltingugurtli gazlar ta'sirida dastlabki 

rangini yo'qotmaydi. Bu bo'yoq qadimdan ma'- lum. 

Shaftoli qora bo'yog'i 

Pigment havo kiritilmagan holda, shaftoli, o'rik danakla- rini qizdirib 

kuydirish  natijasida  tayyorlanadi.  Kimyoviy  tarkibi:  amorfli  ko'mir, 

uncha ahamiyatsiz miqdorda kul mavjud. 

Shaffofli  qora  bo'yoq  tim  qora  rang,  ko'kish  tusda,  oq  rang  bilan 

aralashganda uzum qorasiga nisbatan u yana ham sovuq tusda bo'ladi. 

---

 

48

 

Shaftoli qora bo'yog'ining xarakterli xususiyati: a) u kuygan suyak 

qorasi va gaz kuyindisi oralig'idan o'rin olgan; b) boshqa bo'yoqlar bilan 

qorishilganda kuygan qoraga o'xshaydi; d) katta berkituvchanlikka ega. 

Bu bo'yoq yorug'ga o'ta chi- damli. 

Shaftoli qora bo'yog'iga oltingugurt vodorod va oltingugurtli gazning 

ta'siri o'tmaydi. Bu bo'yoq qadimdan ma'lum. 

Gaz kuyindisi 

Gaz  kuyindisining  asosiy  tarkibi  uglevodorod  (88,0—  99,0%), 

qolgan  qism—mahsulot  kuyishi  natijasida  paydo  bo'lgan  kul.  Bu 

bo'yoqning  xomashyosi  tabiiy  gaz  hisoblanadi,  katta  qismini  metall 

tashkil qiladi. 

Gaz  kuyindisi  to'yingan  qora  bo'yoq,  oq  bilan  aralashgan-  da  — 

sovuq tusda. Oq bilan qorishilganda farq qiluvchi in- tensivlikka ega. 

Xarakterli  xususiyati:  bu  bo'yoq  juda  mayin  dispersli  pigment, 

qatlam ichidan yaqin qatlamga o'tib, ko'rinib qola- di, to'qroq tus beradi 

yoki ifloslantiradi; b) yuqoridagi holatni e'tiborga olgan holda qo'llashni 

o'ylab ko'rish lo- zim. 

Gaz  kuyindisining  yorug'likka  chidamliligi  yuqori.  Oltingugurt 

vodorod va oltingugurtli gaz ta'sirida o'zgarmaydi. 

Bu bo'yoq qadimdan ma'lum. 

Boshqa bo'yoqlar bilan qo'shilganda kutilmagan holat kelib chiqadi: 

a)  qo'rg'oshinli  oq  bo'yoq  bilan  qorishilganda  ocharadi;  b)  boshqa 

bo'yoqlarga ozroq qo'shib ishlatganda qorayadi va koloritni to'qroq tusga 

kiritadi.