Raqamli iqtisodiyot sharoitida xizmatlar sohasi innovatsiyalari

Shaxsiy xizmatlar

Ijtimoiy xizmatlar

Aloqa xizmatlari

Saqlash xizmatlari

Transport xizmatlari

Sug’urta xizmatlari

Bank xizmatlari

Biznes xizmatlari

Xizmat turlari
Kotler, Armstrong, Sonders va Vonglarning ta’rifiga ko’ra,”Xizmat – bu nir tomon boshqasiga taklif qilishi mumkin bo’lgan, mohiyatan nomoddiy va hech narsaga egalik qilmaydigan faoliyat yoki foyda. Ular xizmat turlarini quyidagicha bo’ldilar:

Bilasizmi xizmatlar doim biz bilan bo’lgan. Dunyoning eng qadimgi kasblaridan biri bu xizmat ko’rsatish bo’lgan . Ammo bu odamlar tomonidan uncha nazarga tushmaga va alohida kasb dab hisoblanmagan. Keyinchalik ikkinchi jahon urushidan keying o’n yilliklarda xizmat ko’rsatish sohasi Amerika iqtisodiyotining eng yirik segmenti sifatida paydo bo’adi, AQSHni dunyodagi birinchi “xizmat ko’rsatish iqtisodiyot markazi”ga aylantiradi va moddiy mahsulot emas, balki xizmatlar ishlab chiqaradigan keng ko’lamli iqtisodiy faoliyat turlarini qamrab oladi. XX asrda Amerika xizmat ko’rsatish sohasining o’sib borayotgan hukmronligi qishloq xo’jaligida va keyinchalik ishlab chiqarishda bandlikning uzoq muddatli qisqarishiga to’g’ri keldi. 1950-yillarda xizmat ko’rsatish sohasi ishlab chiqarishni ortda qoldirib, AQSHdagi eng yirik sektorga aylangan. Aloqa, yuridik xizmatlar va reclama kabi professional xizmatlarga bo’ldan talab ortishi xizmat sohasini 1960-yillarda o’sishiga hissa qo’shgan. Bundan tashqari jahon iqtisodiyotining xizmatlarga ajratilga ulushi XX asrda barqaror o’sgan. Rivojlangan mamlakatlar uchun xizmatlar har doimo ustun dir. Umuman oldanda xizmatlar sohasi tarixini o’rganishga qizziqqan har bir inson Wuterfoo universiteti professori James Melvin tomonidan yozilgan “xizmatlar sohasidagi o’lchov va tarixi:sharh”ni o’qishi kerak deb o’ylayman. Amaliyotda eng qiyin o’lchanadigan narsa bu xizmat ko’rsatishdir .Bu borada Webster fikricha xizmatlar ishlab chiqarmaydigan mehnat natijasi ekanligini andlatadigan so’z moddiy tovar bo’lib hisoblanadi. Tovarlar va xizmatlar o’rtasidagi farq haqida T.P.Hill(1997)da “xizmat- bu shaxsning ahvoli yoki narsaning yaxshi o’zgarishi” deydi. Xizmatlar juda ko’p turli xil tadbirlarni o’z ichiga olganligi sababli Laman (1985) taklif qilgan “go’zallik kabi xizmat ko’rsatish faoliyatining ta’rifi inson ko’z o’ngida shakllanadi”. J.Melvin ham “ xizmatlarni odamlar bilan bog’liq holda tushunish , vaqt va joyga qarob ko’rsatiladigan xizmatlar mavjudligini anglash kerak” . Xizmatlarning rivojlarish tarixi ma’lum manoda Adam Smitning qarashlariga ham bog’liq. Aynan Smit xizmatlar sohasi haqida aytmagan bo’lsa ham, u unumli va unumsiz mehnat o’rtasidagi farqni aniqlagan. Smit ishlab chiqarilmaydigan xarajatlar haqidagi qarashlarga e’tibor berib kapital ishlab chiqarishda cheklovlar qo’yish rijojlanishning sekinlashiga olib kelishini takidlagan. Yillar o’tgani sari endi insonlarda xizmat ko’rsatish sohasi bo’yicha yangicha qarashlar vujudga kela boshladi. Daniel Bell (1973) xizmat ko’rsatish sohasi iqtisodiyotda yaqin yillarda hukmronlik qilishini bashorat qilgan. Uning bu gapiga Delaunay va Gadreyda o’sha asr boshiga kelib sanoat sektori qishloq xo’jaligidagi farqni aytadi