Raqamli qurilmalarni loyxalashga kirish fanidan Labaratoria ishi

Muxammad Al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnalogiyalari Unversiteti
Farg`ona filyali

Kompyuter injinering fakulteti 710-20-gurux talabasi
Abduxamidov Muxammadzokirning
Raqamli qurilmalarni loyxalashga kirish fanidan

Labaratoria ishi

Topshirdi: Abduxamidov Muxammadzokir
Qabul qildi: Dalibekov L.R
Laboratoriyaishi № 1.
Mavzu:Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiqi. Kombinatsionmantiqiy sxemalar analizi
Hisobot mazmuni.
1-laboratoriya ishi bo’yicha har bitta talaba jadvalda berilgan funksiyaning elektron sxemasini VAva YOKI VAda EMAS mantiqiy elementlari yordamida (Electronics WorkBench dasturida) yasab, rostlik jadvali tuziladi

№	A	B	C	D	f
1	0	0	0	0	0
2	0	0	0	1	1
3	0	0	1	0	1
4	0	0	1	1	1
5	0	1	0	0	0
6	0	1	0	1	1
7	0	1	1	0	1
8	0	1	1	1	1
9	1	0	0	0	0
10	1	0	0	1	1
11	1	0	1	0	1
12	1	0	1	1	1
13	1	1	0	0	1
14	1	1	0	1	1
15	1	1	1	0	1
16	1	1	1	1	1

2-variant
f=AB+C+D


Laboratoriya ishi № 2.
Mavzu:RS,D,T trigerini tadqiq etish.4 razryadli ketma-ket va parallel registrlarni tadqiq etish


Talabalar yuqorida keltirilgan nazariy ma’lumotlarni o’qib o’rganib qisqacha xullosa yozib,RS,D,T trigerlarni EWB daturida sxemalarini yegib hisobot tayorlaydilar.

RS, D va T trigerlari, elektronikda foydalaniladigan moslashtirilgan boshqaruvchilar (flip-flop) turlaridir. Bu trigerlar odatda qayta ishlanish (feedback) elementlaridan foydalanib yaratiladi va ularning ishlashiga asosan jadval yoki biror ma'lumotni saqlash mumkin.
RS trigeri, Set (Qni 1ga sozlash) va Reset (Qni 0ga sozlash) xossalarga ega bo'lgan moslashtirilgan boshqaruvchidir. D trigeri, yagona kiritish (D) xossasiga ega bo'lgan moslashtirilgan boshqaruvchidir. T trigeri, o'zgartirish (toggle) xossasiga ega bo'lgan moslashtirilgan boshqaruvchidir.
Ketma-ket va parallel registrlar esa ma'lumotni saqlash uchun ishlatiladigan moslashtirilgan boshqaruvchilardir. Ketma-ket registrlarda, bitta trigerdan tashqari boshqa trigerlar va muxlislar ishlatiladi va bu registrlar oxirgi triger tayyor bo'lib, ma'lumotni saqlash mumkin. Parallel registrlarda esa, bir nechta trigerlar va muxlislar bir nechta paralel kiritish muxlislar bilan bog'liq bo'lib, bitta vaqtda bir nechta ma'lumotni qabul qilish va saqlash mumkin.
Bunday moslashtirilgan boshqaruvchilardan foydalanishga qo'shimcha mantiqiy elementlar, muxlislar va debouncing kabi texnologiyalar ham qo'shilib keladi. Bular elektronikda xuddi shu sababli juda ko'p foydalaniladigan elementlar hisoblanadi, chunki ularni bir-biri bilan bog'lash orqali kompleks boshqaruvchilar yaratish mumkin.
Laboratoriya ish№ 3.
Mavzu: Asinxron ikkilik 4 raziryadli hisoblagichlarni tadqiq Integral universial reversiv hisoblagichni tadqiq etish etish.Shifratorlar Deshifratorlarni tadqiq etish.


Hisobot mazmuni
Talabalar yuqorida keltirilgan nazariy ma’lumotlarni o’qib o’rganib qisqacha xullosa yozib EWB da shiferator va deshifratorlarni sxemalarini chizib hisobot tayorlaydilar.

Asinxron ikkilik hisoblagichlar, bir nechta triger va muxlislar ishlatib yaratilgan moslashtirilgan boshqaruvchilar hisoblagichlardir. 4 razryadli asinxron ikkilik hisoblagichlar, 4 ta trigerdan va 4 ta muxlisdan iborat bo'ladi. Ular ma'lumotni asinxron ravishda qabul qilib, hisoblash va natijani xotiraga yozish uchun ishlatiladi.
Integral universial reversiv hisoblagich, moslashtirilgan boshqaruvchilarning yagona turi hisoblanadi va o'z ichiga bitta muxlis va trigerlarni o'z ichiga oladi. Bu hisoblagichlar, ishlatilgan modulni o'zgartirish uchun to'g'ridan-to'g'ri ma'lumotni qo'shishni, ayirishni, ko'paytirishni va bo'lishni bajarishga qodir. Bu hisoblagichlar barcha turdagi sonlar uchun ishlatilishi mumkin.
Shifrator va deshifratorlar esa ma'lumotni muxlislarda qabul qilib, uni shifrlash va deshifrlashni o'z ichiga oladigan moslashtirilgan boshqaruvchilardir. Shifratorlar ma'lumotni maxfiy holatda yuborishga yordam beradi, deshifratorlar esa bu ma'lumotni qaytarib oladi.
Bunday hisoblagichlar va moslashtirilgan boshqaruvchilar, raqamli hisoblashni osonlashtiradi va raqamli ishlab chiqarishda katta ahamiyatga ega. Bunday asosiy elementlar, kompyuterlar, telefonlar, televizorlar va boshqa ko'plab elektronik mahsulotlarda ishlatiladi. Shu sababli ularni tushunish va tadqiq qilish juda muhimdir.