Raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

MUSTAQIL ISH
Mavzu: Tovar, mahsulot, xizmatlarga boʻlgan talab funksiyasini qurish
.

Guruh : 220-21-guruh talabasi
Bajardi:Samadov Dilshodbek
Tekshirdi: Qalandarov.O’

TOSHKENT – 2023

TOVAR, MAHSULOT, XIZMATLARGA BOʻLGAN TALAB FUNKSIYASINI QURISH

Kundalik hayotda biz shu Rozetka va Oʼchirib yoqgichlardan juda ko'p foydalanamiz.Shunaqa hollar boladiki biz uyimizdan shoshilib o'qishga , ishga va shunga o'xshash hollarda biz uyimizda dazmolni gaz plitani, suvni, chiroqlarni yoqiq holda qolb ketishi mumkin.Bu esa bizni holatimizda yaxshi ish emas statistic ma'lumotlarga qaraganda uydagi yong'in, SUV toshib ketishi uyda esdan chiqarilib ketgan holda boladi.Keling shunday rozetka va ochirib yoqich haqida o'ylab ko'ramiz ular sizning qolingizdagi smartfon yordamida boshqariladigan.Ya'ni siz uyingizda dazmolni o'chirmasdan chiqdingiz va endigina esingizga tushdi bu endi muammo emas maxsus ilova kiring va osonlikcha dazmolni linyadan uzing va endi hech qanday havotirsiz o'z ishingizni qilverishingiz mumkin.

Uning onlayn ishlashi uchun uni wi fi tarmog'iga ulash shart emas.
Yangi texnalogiyalar hisobiga uni ichida faqat bir gina sim karta bo'lsa bas
Ushbu Rozetka va o'chirib yoqgich ning boshqalaridan ustunligi
Uning chiroyli dizayni
Uning avtanom ishlashi
Soʻrovnoma oʻtqazilgan isteʼmolchilar maksimal berishlari mumkin boʻlgan mablagʻ miqdorlari quyidagicha boʻlsin: 50$,60$, 70$, 80$, 100$.





Jami ovoz: 21
Olingan soʻrovnoma maʼlumotlari boʻyicha talabni bahoga nisbatan bogʻliqligi funksiyasini quramiz.

№ , i	Baho, pi	Ni	Talab, D(pi)	Foyda (𝑝𝑖 −20)𝐷(𝑝𝑖)	Foyda (𝑝𝑖 −40)𝐷(𝑝𝑖)	Foyda (𝑝𝑖 −60)𝐷(𝑝𝑖)
1	2	3	4	5	6	7
1	50	3	21	630	210	-
2	60	9	18	720	360	-
3	70	5	9	450	270	90
4	80	1	4	240	160	80
5	100	3	3	210	180	120

Talabni bahoga nisbatan bogʻliqligi – bu 4-ustunni 2ustunga bogʻliqligidir. Jadvalfagi bogʻliqlikni 8 ta nuqtasi boʻyicha talab egri chizigʻini eng kichik kvadratlar usulida yasaymiz.

Aytaylik bitta darslikni ishlab chiqarishdagi sarf-xarajat 150$ tashkil qilsin. Hozirgina talab funksiyasi topilgan bozorda ushbu darslikni qanday bahoda sotish lozim? Buning uchun har bir kitobdan olingan daromadni 𝑝_𝑖 −150 talab qilingan darsliklar soni 𝐷(𝑝_𝑖) ga koʻpaytiramiz. Natijada har bir darslik uchun baho 30 ming soʻm qilib belgilanganda
Chiziqli regressiya tenglamasi 𝑦 = 𝑏₀ + 𝑏₁ ∙ 𝑥 ni qurish uchun, noma’lum b₀ va b₁ parametrlar topish formulalari quyidagicha:

Turli xil sarf-xarajatlarda maksimal daromad optimal ishlab chiqarish, potensial isteʼmolchilar soni quyidagicha jadvalda keltirilgan.

Sarf-xarajatlar	20	40	60	100	140
Optimal ishlab chiqarish	18	18	14	3	3
Baho	60	60	450	100	100
Foyda	720	360	2800	-	-

Xulosa:Xulosa qilib aytganda sarf-xarajatlarning oshib borishi bilan optimal ishlab chiqarish kerak boʻlgan mahsulot soni kamayapti va har bir mahsulotning bahosi ortib borayapti. Sarf xarajatning $40 ga oʻzgarishi, mahsulot bahosini oʻzgarishiga olib kelishi ham, olib kelmasligi ham mumkin. Talab funksiyasini mikrostrukturasi shunda namoyon boʻladiki – bahoni unchalik katta boʻlmagan miqdorda oʻzgarishi, isteʼmolchilarning juda katta guruhlarini sotib olishdan voz kechishiga olib kelishi mumkin, bu esa foydaning kamayishiga olib keladi.
Shuning uchun ham ishlab chiqaruvchi uchun soliqlarning oshirilishi natijasida tovar narxining oshirilishi, ishlab chiqaruvchi hamma yukni isteʼmolchiga tashlaydi deyish notoʻgʻri fikr. Ishlab chiqaruvchi ham talabni kamayishi, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmini kamayishi hisobiga zarar koʻradi.
Shunday qilib sarf-xarajatlar inflyatsiyasi iqtisodiyotga taʼsiri aynan mana shunday. Shuni taʻkidlash lozimki bozor tuzilmalari barcha isteʼmolchilarni qondirish imkoniyatiga ega emaslar, chunki bu foydali emas. 21ta soʻrov oʻtqazilgan isteʼmolchilardan faqat 1 tasi 5% gina minimal sarf-xarajatlar boʻlgandagina ushbu mahsulotni sotib olish imkoniyatiga ega boʻlar ekanlar.
Agar jamiyat barcha fuqarolarni biror narsa bilan taʼminlashni xohlasa, u holda uni arzon narxda yoki imkoniyati cheklanganlar uchun tekinga tarqatish lozim.