Raqamli texnologiyalar vazirligi

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI 
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
BUYRUQLAR TIZIMI ARXITEKTURASI. KOMPYUTERNING 
FUNKSIONAL SXEMASI. KOMPYUTERNING ASOSIY BOG‘LAMALARI.
6 – Ma’ruza
TOSHKENT - 2023
MA’R U Z A C H I : S H . A . J AV LIY E V
FAN: K o m p y u t e r t a s h k i l e t i l i s h i
K A F E D R A : K O M P Y U T E R T I Z I M L A R I
E m a i l : n e w _ p r o g r a m s @ m a i l . r u

---

• Buyruqlar
• Kompyuterning funksional sxemasi
• Protsessorning tuzilishi va ishlash strukturasi
• Kompyuterning asosiy bog‘lamalari
MA’RUZA REJASI

---

Buyruq …

---

Buyruqlar
• Buyruqlar – bu hisoblash mashinasini boshqaruvchi vosita.
4

---

Buyruqlar va apparat ta’minoti
• Har bir qurilma uchun amal qiladigan buyruqlar to‘plami mavjud. Dasturlar aynan shu
asosida mashina tiliga o‘giriladi. Aks holda …
5

---

Buyruqlar tizimi arxitekturasi
• Buyruqlar tizimi arxitekturasi (Instruction set architecture ISA) – bu mikroarxitektura va
operatsion tizim o‘rtasida turuvchi sath.
6

---

Instruction set architecture ISA
• Ideal holda, yangi ISA ishlab chiqishda, dasturiy ta’minot ishlab chiquvchilar ham
komplyator ham texnik vositalar ishlab chiquvchilari bilan maslahatlashib, quyi sathning
qanday xususiyatlariga ega bo‘lishi kerakligini bilib olishlari lozim.
7

---