Raqamli texnologiyalar vazirligi

Kompyuterning asosiy bog‘lamalari
• Bu uchta bog‘lama hisoblash yadrosini tashkil etadi va dasturli boshqarish ish tartibini
ta’minlaydi:
17
dasturning buyruqlari asosiy xotirada joylashadi;
yacheykalar ketma-ket tartib nomerlariga (adreslariga) ega bo‘ladi;
buyruqlar dasturda joylashgan tabiiy ketma-ketlikda o‘qiladi va
bajariladi.

---

Foydali ma’lumotlar
▪
Control Unit - prosessorning ishlashini va tashqi qurilmalar bilan almashish ish tartibini boshqarish bloki;
▪
Arifmetik–mantiqiy qurilma (AMQ) - arifmetik va mantiqiy amallarni bajarish uchun;
▪
AMQ (Arithmetic and Logic Unit) xotiradan keladigan ma’lumotlar bilan arifmetik va mantiqiy operasiyalarning
bajarilishini amalga oshiradi, chiqish natijasini shakllantiradi. U asosiy xotiraga yoziladi yoki o‘ta yuqori tezkor
registrlardan (UVR) birida vaqtincha saqlanadi.
▪
Registerlar - ichki umumiy vazifali registrlar (UVR) ko‘rinishida operativ xotira rolini bajaradigan prosessor ichki
xotirasi (kesh xotira).
▪
Binobarin, prosessor doimo katta integral sxema (KIS) ko‘rinishida bajariladi, shuning uchun uni ko‘pincha
mikroprosessor deyishadi. Bu prosessor ona platada joylashtirilgan mustaqil KIS hisoblanadi.
▪
Asosiy xotira
kompyuterning
boshqarish dasturlarini va ishlov berish uchun ma’lumotlarni saqlashga
mo‘ljallangan. U prosessor va operativ xotira orasida ma’lumotlarning almashish tezligini oshiradi.
▪
Asosiy xotira ixtiyoriy ruxsat etishli va manzillar oralig‘idagi manzillashtiriladigan (OXQ va DXQ) va kesh-
xotirani tashkil etadigan manzillashtirilmaydigan xonalardan iborat.
▪
Tashqi qurilma foydalanuvchiga kompyuter resurslaridan foydalanish, shuningdek, dastlabki ma’lumotlarni
kiritish va ishlov berilgan natijalarning ma’lum darajadagi o‘zaro aloqasini ta’minlaydi. Tashqi qurilmalar tarkibiga
tashqi xotira bog‘lamalari, ko‘pincha, diskli to‘plovchilar va aloqa kanallari bo‘yicha uzatish qurilmalari kiradi.
18

---

---